Ev hanımlarının isteğe bağlı olarak sigorta yaptırması 2019 yılında da geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi internet üzerinden hakkında sıklıkla araştırma yapılan konular arasında yer almaktadır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın yapmış olduğu kanun düzenlemeleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu çalışmaları neticesinde ev hanımlarına da emeklilik fırsatı sağlanmaktadır. Ev hanımlarının isteğe bağlı sigortalı olarak emekli olabilmelerine ilişkin birtakım koşulların yerine getirilmesi şartı bulunmaktadır. Bu bağlamda “Ev hanımları isteğe bağlı sigortalı olabilir mi?” başlığıyla hazırladığımız rehber niteliğindeki bu yazımızda ev hanımlarını yakından ilgilendiren isteğe bağlı emeklilik müessesi hakkında detaylı bilgileri bulabilirsiniz. Yazımızda ayrıca;
  • İsteğe bağlı sigortalılık nedir?
  • Ev hanımlarının isteğe bağlı sigorta yaptırarak emekli olabilmelerinde aranan şartlar nelerdir?
  • Ev hanımlarının yapacağı isteğe bağlı sigortalılık başvuru şartları nelerdir?
  • İsteğe bağlı sigortalılık başvurusunda ev hanımlarından talep edilen belgeler nelerdir?
  • İsteğe bağlı sigorta primi 2019 yılında ne kadardır?
gibi bu alanda merak edilen tüm soruların yanıtlarını da bulabilirsiniz.

Ev Hanımlarına Emeklilik İmkânı

Ev hanımlarına emekli olabilme fırsatı, 1 Ekim 2008 tarihinde düzenlenerek resmiyete kavuşturulan 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Reformu kapsamında uygulamaya geçirilmiştir. Bu bağlamda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında üç farklı emeklilik türü uygulamaya konularak vatandaşların gerekli şartları yerine getirmesinin ardından emekli olabilmesi sağlanmaktadır. Her ne kadar 4A ve 4C gibi kategoriler çalışmaya bağlı olarak ödenen primler neticesinde sigortalılara emekli olabilme imkanı sağlasa da 4B kategorisi çalışmadan isteğe bağlı sigortalılık kapsamında değerlendirilmektedir. Günümüzde 4B Hizmet Grubu olarak adlandırılan Sosyal Güvenlik Kurumu kategorisi eski adıyla BAĞKUR olarak anılmaktaydı. Ev hanımlarının yanında, evde küçük el işleri yaparak hem aile bütçesine katkıda bulunan hem de kendilerine gelir sağlayan kadınlar da sigorta yaptırarak emekli olabilme imkanına sahiptir. Ev hanımlarının emekli olabilmeleri için SGK tarafından öne sürülen ve en çok tercih edilen yöntemlerden biri muhakkak isteğe bağlı sigortalılık sistemi ile mümkün olmaktadır.

İsteğe Bağlı Sigortalılık Nedir?

İsteğe bağlı sigortalılık kavramı, yasalarla belirlenen zorunlu sigorta kapsamına girmeyen, ay içinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayan kişilerin sigorta primlerini kendileri ödemek şartıyla gerçekleştirdikleri emeklilik için ön görülen prim ödeme gün sayılarını tamamlamaları anlamına gelmektedir. Bu noktada 5510 sayılı Kanunun 50. maddesine göre “isteğe bağlı sigorta; kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tabi olmalarını sağlayan sigortadır.” denilmektedir.

Ev Hanımlarına İsteğe Bağlı Sigorta Emeklilik Şartları Nelerdir?

Ev hanımlarının isteğe bağlı sigorta ile emeklilik şartları, yine 5510 sayılı Kanunda açık bir şekilde belirtilmiştir. Buna göre ev hanımlarının emeklilik primlerini dışarıdan kendileri ödemeleriyle gerçekleştirilmesi anlamına gelen isteğe bağlı sigorta emeklilik şartları şunlardan oluşmaktadır:
  • C vatandaşı olmak
  • Ülke sınırları içinde yaşıyor olmak
  • 18 yaşını tamamlamış olmak
  • Kadın olmak
  • Gelir vergisinden muaf tutulmak ve Vergi Muafiyeti Belgesi almak
  • Herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumu sigorta grubuna bağlı olmamak
  • Eleman çalıştırmıyor olmak
  • Kendi imkanları dahilinde evde üretim yapıyor olmak ve bu ürünlerin satışından belirli bir miktar para kazanıyor olmak
Görüldüğü üzere evde birtakım el işleri yaparak ürünler üretip bunların satışını gerçekleştirerek gelir elde eden ev kadınları, isteğe bağlı sigorta kapsamında emeklilik fırsatından yararlanabilmektedir. Bu noktada “Ev hanımları isteğe bağlı sigortalı olabilir mi?” sorusunun cevabına ilişkin ev hanımlarının yerine getirmesi gereken şartlar yukarıdaki maddelerden oluşmaktadır. Ayrıca ilgili kanunda belirtildiği üzere, ev hanımlarının evde el işi yaparak faaliyette bulundukları ürün kolları da belirlenmiştir. Buna göre; çarşaf, örtü, havlu, örgü, çorap, halı, dantel, nakış işleri, hasır, süpürge, paspas, sepet, turistik eşya, yapma çiçek, fırça ve benzeri el işleri ile el sanatları bu kapsama dahil edilmiştir.

İsteğe Bağlı Sigorta Primi 2019

İsteğe bağlı sigorta primi 2019 yılında da geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi asgari ücret tutarı üzerinden belirlenmektedir. Bu kapsamda en az ödenecek olan prim, brüt asgari ücretin %32’si kadar olmaktadır. En fazla ödenecek prim iste brüt asgari ücretin 6 buçuk katının %32’si alınmasıyla hesaplanmaktadır. 2019 yılı asgari ücret tutarının 2.558,40 lira olduğu göz önünde bulundurulduğunda isteğe bağlı sigortalı olarak emekli olmak isteyen ev hanımlarının ödemesi gereken aylık tutarlar;
  • En az 815,6 TL iken
  • En fazla 5.321,1 TL olarak belirlenmektedir.

Ev Hanımları İsteğe Bağlı Sigortalılık Başvurusu Nasıl Yapılır?

Ev hanımlarının isteğe bağlı sigorta başvurusu işlemleri, Sosyal Güvenlik Kurumu muhatap alınarak yapılmaktadır. Bu bağlamda ev hanımlarının aynı kendi işlerini yapan esnaf vatandaşlar gibi kurumun bu kişilere sunmuş olduğu 4B yani BAĞKUR grubuna müracaat etmeleri gerekmektedir. Fakat kurum nezdinde ev hanımlarına, serbest çalışanlar ve esnaflara tanınan haklara göre farklı olan birtakım ayrıcalıklar tanınmaktadır. Ancak ev hanımlarının bu ayrıcalıklardan yararlanabilmeleri için öncelikle vergi muafiyet belgesi sahibi olmaları gerekmektedir. Bu noktada Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri’ne yapılacak olan isteğe bağlı sigortalılık başvurusunda ev hanımlarından istenen birtakım belgeler gündeme gelmektedir.

Ev Hanımlarından İsteğe Bağlı Sigortalılık Başvurusunda İstenen Belgeler

Ev hanımlarından isteğe bağlı sigortalılık başvurusunda talep edilen evraklar, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ev hanımlarına tanınan ayrıcalıkların uygulamaya konulabilmesi için gereklidir. İsteğe bağlı sigorta başvurularında ev hanımlarının ilgili kuruma gittiklerinde yanlarında bulundurması gereken belgeler şunlardır:
  • İsteğe bağlı sigorta başvurusunda bulunan kişinin gelir mükellefi olmadığına dair yazı
  • İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi
  • Vergi muafiyeti belgesi
  • İsteğe bağlı sigorta başvurusunda bulunan kişinin kimlik fotokopisi

Ev Hanımlarına Vergi Muafiyet Belgesi

Ev hanımlarına vergi muafiyet belgesi desteği, sadece ev hanımlarına özel olarak sunulan bir hizmettir. Bu noktada ev ekonomilerine katkıda bulunan ev hanımlarına destek olması amacıyla yürürlüğe konulan bu uygulama ile vergi muafiyeti alan ev hanımları, daha az prim ödeyerek isteğe bağlı sigortalılık için gerekli olan esnaflık belgesi almaya hak kazanmaktadır. Bununla birlikte söz konusu belge sayesinde ev hanımları hem sigortalı olabilmekte hem de daha erken bir tarihte emekli olabilme şansına sahip olmaktadır. Vergi muafiyet belgesi, hiçbir ücret ödenmeden her ilde veya ilçelerde bulunan vergi dairelerinden kolaylıkla temin edilebilmektedir. Ancak ev hanımlarına vergi muafiyeti belgesinin alınması için gerekli görülen birtakım şartlar bulunmaktadır. Bunlar:
  • Başvuruda bulunan ev hanımının evinde üretim yapması
  • Ev hanımının yanında herhangi bir işçi çalıştırmaması
  • Motorlu taşıt kullanmaması
  • Zorunlu sigorta gerektiren bir işte çalışmaması
  • 18 yaşını tamamlamış olması
  • Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan herhangi bir aylık almıyor olmasıdır.
Söz konusu şartları sağlayan ev hanımları ikamet ettikleri il veya ilçe vergi dairelerine başvuruda bulunmaları halinde vergi muafiyet belgesi sahibi olabilmektedir. Öte yandan başvuruda bulunan ev hanımlarından vergi dairesince talep edilen evraklar da şu şekildedir:
  • Esnaf vergi muafiyeti belgesi talep dilekçesi
  • Nüfus cüzdanı fotokopisi
  • Gelir mükellefi olunmadığına dair belge

Ev Hanımları Ne Zaman Emekli Olur?

Ev hanımlarının emeklilik süresi, ilgili kanunda belirlenen hükümlere göre hesaplanmaktadır. Buna göre BAĞKUR yani 4B statüsünde değerlendirilen ev hanımlarının emekli olabilmesi için 9000 günlük prim ödemelerini gerçekleştirmiş olmaları gerekmektedir. Öte yandan ev hanımlarının emekli olabilmeleri için 58 yaş şartını da tamamlamış olmaları koşulu bulunmaktadır. “Ev hanımları isteğe bağlı sigortalı olabilir mi” sorusunun yanıtı olarak hazırladığımız bu yazımızda ev hanımlarına sunulan emeklilik fırsatına ilişkin detaylı bilgilere değindik.

SGK Emeklilik Şartları

SGK İşten Çıkış (Ayrılma) Bildirgesi Alma

İşgöremezlik Ödemesi, İşgöremezlik İş Kazası Rapor Parası

Editör: TE Bilisim