Profesörlerden Bütçe Açığını Azaltacak Emek Gelir Desteği Önerisi

ODTÜ ve Bilkent Üniversitesi profesörlerinden Prof. Dr. Ebru Voyvoda ile Prof. Dr. Erinç Yeldan tarafından hazırlanan rapora göre ekonomik sıkıntıların üstesinden “Emek Gelir Desteği” paketiyle gelmek mümkün olabilir. Türkiye’de işsizliğin yüzde 33’e yükseleceğini ve hane halkı gelirinin yüzde 46 azalacağını ortaya koyan dikkat çekici raporda, vatandaşlara doğrudan gelir desteği verilmesi sayesinde ekonomik şartlar iyileştirilebilecek. Rapora göre faydası maliyetinden çok daha fazla olan halka doğrudan gelir desteği verilmesiyle, ekonomik açıdan uçurumdan aşağıya yuvarlanmaya dur denilebilir. Bu kapsamda ünlü profesörler tarafından önerilen “emek gelir desteği” paketinde, çalışanlar ortalama ücretin yüzde 50’si kadar bir ödeme ile desteklenecek. Küçük ve orta ölçekli şirketler ve esnaflar da destekten nasibini alacak. Kamuda tüketim harcamaları yüzde 20 oranında artırılmış olacak. Profesörlerin önerisi emek gelir desteği paketi hakkında detaylı bilgiler haberimizde yer alıyor. ODTÜ Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Ebru Voyvoda ve Bilkent Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erinç Yeldan'ın hazırladığı yeni tip koronavirüs salgının ekonomik sonuçları raporu, salgının gayri safi yurtiçi hasılada (GSYH) yüzde 26.7, toplam istihdamda ise yüzde 22.8'lik  kayba neden olacağına işaret ediyor. Profesörlerin çalışmasına göre işsizlik oranı önümüzdeki süreçte yüzde 14 düzeyinden yüzde 33’e yükselecek. Raporda işsiz sayısının 4.7 milyon kişiden 11.7 milyona çıkacağına vurgu yapıyor. Bununla birlikte hane halkı harcanabilir gelirlerinin 2019 yılına göre yüzde 46 düşebileceği tahmin ediliyor. Ekonomide bu tür büyük bir çöküşün gelir eşitsizliklerini daha da derinleştirmemesi adında halka dağıtılacak doğrudan bir gelir desteğinin faydasının, hazineye maliyetinden çok daha fazla olacağına dikkat çekiliyor.

Halka Doğrudan Emek Gelir Desteği Verilsin

Prof. Voyvoda ve Prof. Yeldan koronavirüs salgınının sebep olduğu ekonomik çöküşün Türkiye ekonomisinin makroekonomik dengelerinin zayıf olduğu ve özellikle kamu kesiminde bütçe açığının yüksek ve sabit sermaye yatırım performansının gerilemekte olduğu bir konjonktürde yaşandığını ifade ediyor. Raporda hane halkları emek gelirlerinin desteklenmesi paketi tasarlanıyor. Bu kapsamda önerilen “emek gelir desteği” paketinde, ücretliler ortalama ücretin yüzde 50'si kadar bir ödeme ile destekleniyor, küçük ve orta boy şirketler ve kendi hesabına çalışan kesime destek veriliyor ve kamu tüketim harcamaları yüzde 20 düzeyinde artırılıyor. Söz konusu paketin sonuçları emek gelir desteği paketinin mali yükünün 2019 sabit fiyatları ile 123.5 milyar TL düzeyinde olacağını ve 2019 milli gelirinin yüzde 2.9’una ulaşacağını gösteriyor.

Bütçe Açığı Azaltılmış Olacak

Profesörlerin ortak gerçekleştirdiği çalışmaya göre bu tür bir emek gelir desteği paketinin hükümet tarafından hayata geçirilmesi halinde, hane halkları kullanılabilir ücret geliri kayıplarının yüzde 85’i telafi edilecek ve yurt içi GSYH koronavirüs salgını yüzünden ortaya çıkması muhtemel düzeye kıyasla yüzde 60’lık bir kazanım sağlayacak. Tüm bunların yanı sıra bu modelin bütçe açığını yarı yarıya azaltması da söz konusu olacak. Model sonuçları, böyle bir programın özellikle ara ve yatırım malları üreten sektörlerde canlanma yaratacağını gösteriyor. Prof. Voyvoda ve Prof. Yeldan koronavirüs salgınının derinleştireceği gelir eşitsizliğine karşı emek gelir desteğine öncelik verilmesi ve böylelikle ekonomik açıdan büyük sıkıntı yaşanmadan vatandaşların ekonomik durumlarının düzeltilebilmesinin mümkün olabileceğini ifade ediyor. ODTÜ Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Ebru Voyvoda ve Bilkent Üniversitesi'nden Prof. Dr. Erinç Yeldan'ın hazırladığı raporda çözüme ilişkin yapılan açıklamada “Toplumun sağlığı nedeniyle faaliyeti durdurulan ve gelirini kaybeden insanlara bizzat öncelikle toplumun destek olması gerekir. İkinci olarak, bu yönde bir gelir desteği ekonomik daralmayı azaltır; dolayısıyla, odaklanmış emek gelir desteği programı sadece destek olunan kişilere değil, çarpan etkisi ile tüm topluma olumlu katkıda bulunur.” ifadeleri yer alıyor.