Bina Deprem Testi Nasıl Yapılır, Maliyeti Ne Kadar?

Türkiye bir deprem ülkesi olduğu ve yakın zamanda İzmir’de deprem meydana geldiğinden ötürü pek çok kimse oturmakta olduğu binanın depreme dayanıklı olup olmadığını merak ediyor. Bunun öğrenilmesi için deprem güvenlik testi yapılması gerekiyor.

Deprem Güvenlik Testi Nedir?

Deprem doğal afetlerin başında gelen ve son derece yıkıcı sonuçları olan bir afet olarak biliniyor. Özellikle önceden bilinmeden ve çok kısa süreler içerisinde oluşması depremde can kayıplarının yüksek olmasına neden oluyor. Ancak esasında deprem yüzünden değil, binaların dayanıklı olmaması nedeniyle can kayıpları yaşanıyor. Bu yüzden depremin yol açacağı hasarların önüne geçmek için oturulmakta olan binanın güvenliğine ve depreme dayanıklılığına dikkat edilmesi gerekiyor. Binaların yanlış yerlere yapılması, dayanıksız ya da ucuz malzeme kullanılması gibi pek çok neden binaların yıkılmasına neden oluyor. Binaların oturmaya uygun olmasını öğrenmek için ise deprem güvenlik testi yapılması gerekiyor. İlgili deprem yönetmeliğine göre bir yapının depreme dayanıklı olup olmadığını belirleyecek olan ilk ve en önemli şey binanın kontrol edilmesi oluşturuyor. Buna göre de binanın yaşı büyük bir önem taşıyor, bina yaşı arttıkça ise yapının riski de o oranda artıyor. 1999 Marmara Depremi sonrasında özellikle bu konuda atılan adımlar ve sıkılaştırılan denetimler kapsamında 1999 sonrasında yapılan binalar daha fazla dayanıklılık gösterebiliyorlar. Eski dönemde inşa edilmiş olan binalar ise daha büyük risk taşıdıkları için yaşı fazla olan binalarda oturma konusunda dikkatli olmak gerekiyor. Binaların depreme karşı dayanıklı olduğunu gösteren bir diğer nokta da nem çekmemesi ve su gibi etmenlere karşı korunaklı olmasıdır. Bu durum da binalarda su yalıtım sistemi sayesinde yapılmaktadır. Deprem dayanıklılık testi yapılırken bu konuya da bakılmaktadır. Ayrıca dış cephede çatlama ya da dökülmelerin olmaması da yine binanın sağlamlığı açısından önemli kriterlerdir. Dış cephenin sağlam oluşu, betonun ufalanmaması ya da dağılmamış olması test yapımında dikkat edilen ve aynı zamanda binadan beton örnekleri de alınarak incelenen bir noktadır.

Bina Deprem Testi Nasıl Alınır?

Binaya deprem testi yaptırmak için özel hizmet veren firmaların kullanılması gerekmektedir. Bu firmalar, inşaat işleri ile uğraşmakta olup yönetmeliğe uygun olarak yapı ve deprem denetleme hizmetleri de vermektedirler. Bina sahiplerinin testin yapılması için bu firmalar ile iletişime geçmeleri gerekiyor ve binanın özelliklerinin belirtildikten sonra talep edilen ücreti ödemeleri gerekiyor. Bina dayanıklılık testi yaptırmak için kiracıların herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır, mülk sahipleri bu test ücretini ödemektedirler. Ücretin ödenmesinden ve başvurunun yapılmasından sonra ise test yapacak olan ekip binaya gelmektedir ve gerekli ölçüm ve uygulama malzemeleri ile birlikte teste başlarlar. Test esnasında binanın muhtelif bölgelerinden alınmış olan örnekler incelenmek amacıyla götürülecek, aynı zamanda göz ile de binanın çeşitli özelliklerine bakılacaktır. Özellikle kolon, temel ve duvar gibi kısımları incelenmektedir. 5 kat altında olan binalarda 3 ana kolon incelenmekte, 5 kat ve üzeri olan binalarda ise 5 ana kolon incelenmektedir. Kolonlar üzerinde inceleme yapmak için donatı tespit çalışması ilk olarak yapılmaktadır. Donatı tespit işlemlerinin ardından ise karot alımı gerçekleştirilmekte ve testin ikinci aşamasına geçilmiş olmaktadır. Alınmış olan örneklerin yapıları değerlendiriliyor ve örneğin deniz kumu ile yapılmış bir bina bu inceleme sonucunda açığa çıkıyor. Daha sonraki aşamalarda ise basınca karşı binanın dayanıklılığı ölçülüyor. Test aşamasının tamamlanmasından sonra ise alınmış olan karot örneklerinin boş kaldığı yerlere firma tarafından tekrar doldurma işlemleri yapılıyor ve proje kontrolü uygulaması gerçekleşiyor. Binanın depreme uygunluğunun anlaşılması bu aşamada açığa çıkıyor. Binanın ana taşıyıcıları, betonarme parçalar, kolonlar ve yapımındaki kullanılan malzemeler değerlendirmeye alınarak gerekli ölçümler sonucunda rapor hazırlanıyor.

Bina Deprem Testi Rapor Hazırlanması ve Maliyeti

Bina deprem testi raporu hazırlanması firma tarafından gerekli ölçümlere dayandırılarak yapılıyor. Hazırlanan rapor içinde ise binanın hangi bölgelerinin sağlam olduğu, hangi bölgelerde tehlikelerin olduğu, binanın bu şartlar altında daha kaç yıl oturmaya uygun olduğu, binada daha önceden yapılmış olan onarımlar gibi pek çok konuda ayrıntı sağlanıyor. Bu durum mevcut mülk sahipleri ise özellikle daire almak isteyenler için de büyük yarar sağlıyor. Raporda aynı zamanda yasal sağlamlık durumu da belirtiliyor ve örneğin bina ağır riskli çıktığında binanın güvenliği için gerekli önlemlerin alınması tavsiye ediliyor. Bina deprem testi maliyeti ise bölgeye ve bina yapısına göre değişmekle birlikte ortalama daire başı maliyeti 2020 yılında 300 ile 500 lira arasında tutuyor. Daire sayısı ne kadar artarsa tutar da o kadar yüksek oluyor. Tutarın ödenmesinden ise mülk sahipleri sorumlu. Aynı zamanda deprem güvenlik testinin sağlıklı sonuçlar verilmesi için müracaat yapılacak olan firmaların ilgili meslek odalarına kayıtlı olmalarına dikkat edilmelidir. Aynı zamanda güçlendirmenin maliyetlerine de oluşan rapor sonrasında bakılmalıdır. Güçlendirme maliyetlerinin yüzde 50 oranını aşmaması halinde güçlendirme yapılması daha ekonomik bir yöntem olacaktır.