Koronavirüs salgını dolayısıyla Türkiye’de 30 büyükşehir başta olmak üzere, ülke çapında birtakım sosyal ve ekonomik kısıtlamalar düzenlemeye geçirildi. Marketler, fırınlar ve bazı fabrikalar dışındaki işyerleri büyük ölçüde faaliyetlerini durdurdu. Uzaktan çalışma imkanı bulunan iş yerlerinde evden çalışma uygulamasına geçildi. Ayrıca alınan tedbirler kapsamında lokantalar, kafeler, mağazalar da iki haftalık süre ile kapatıldı. İşveren ve işçiler açısından oldukça zor dönemden geçilen şu karantina günlerinde işçilerin yasal hakları neler? Çalışanların maaş ve sigorta primlerinin ödemesi ile ilgili bilinmesi gerekenleri haberimizde soru – cevap şeklinde kapsamlı olarak bulabilirsiniz.

Üretim ve hizmetleri durdurulan işyerinde işçiye ücret ödemek zorunlu mu?

İşyerinin kapanması sebebiyle pek çok çalışan işverenlerinden maaş alıp alamayacaklarını merak ediyor. Koronavirüs salgını sebebiyle herhangi bir işyerinde faaliyetlerin durdurulması 4857 sayılı İş Kanunu’nun 40. maddesi kapsamında ele alınıyor. Buna göre işveren “zorlayıcı sebepler” gündeme geldiği için çalışamayan ya da çalıştırılamayan işçiye bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödemek zorundadır. Sürenin bir haftayı aşması durumunda aşan günler için işveren çalışanına maaş vermek zorunda değildir.

İş Sözleşmesinin askıya alınması ne anlama gelir?

Kanunda belirtilen gerekçeler nedeniyle işyerinin bir haftadan fazla kapalı kalması durumunda işveren, aşan süre için ücret ödemek zorunda değildir. Bu dönemde iş sözleşmesi, işveren tarafından haklı sebeple askıya alınabilir. Bir nevi geçici sözleşme dondurma olarak da tanımlanan bu uygulama kapsamında işveren, ücret ödemediği dönem için çalışanın SGK primlerini de yatırmaz.

Kısa çalışma ödeneğinden hangi işçi ve işverenler yararlanabilecek?

İşverenin ücret ödeme sorumluluğunun ortadan kalktığı 2. haftadan itibaren kısa çalışma ödeneği devreye girmektedir. İlk hafta maaşların yarısını ödeyen işyerini kapatmış işveren, ikinci haftadan itibaren bu ödenek ile çalışanlarının maaşlarını karşılayabilecektir. Kısa çalışma ödeneğinden, üretim faaliyetlerine ara verilen iş yerlerinde çalışıp da son 3 yıl içinde en az 450 gün primi bulunanlar ve kısa çalışmadan önceki son 60 gün hizmet akdi ile sigortalı çalışanlar yararlanabilecek. Bu kapsamda çalıştığı işyerinde faaliyetler durdurulduğu için işsiz durumda olan ancak son 3 yıl içinde çalışma süresi 450 günün altında olanlar ile en son çalışma süresi 60 günün altında kalan işçiler için kısa çalışma ödeneği devreye girmeyecektir. Bu kişiler ödenekten yararlanamaz.

Kısa çalışma ödeneği tutarı ne kadardır?

Mevzuatta yer alan hükümlere göre kısa çalışma ödeneği son 12 aylık prime esas kazanç ortalamasının yüzde 60’ı oranında verilecek. Bu kapsamda en yüksek ödenek tutarı brüt asgari ücretin yüzde 150’sini aşamayacak. Böylelikle 4 bin 380 TL’den fazla ödenek yapılması mümkün değildir. Ayrıca hesaplanan tutar üzerinden binde 7.59 oranında damga vergisi alınır.

Ücreti ödenmeyen işçi istifa ederse kıdem tazminatı alabilir mi?

İş sözleşmensin askıya alındığı dönemde işverenden maaş alamayan ve kısa çalışma ödeneğinden de yararlanma hakkı bulunmayan işçilerin ne yapacağı merak ediliyor. Kanuna göre işçinin alıştığı iş yerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıktığında işçiye iş akdini feshetme hakkı tanıyor. Bu sebeple iş sözleşmesini fesheden çalışan, kıdem tazminatını alma hakkı kazanır ancak ihbar tazminatı alamaz.

İşveren çalışanına yıllık izin kullandırabilir mi?

Nisan ayından başlayıp ekim ayının sonuna kadar olan süreçte işverenin yıllık toplu izin uygulaması yapabilme hakkı vardır. Böylece işverenler yılık izinleri karantina döneminde kullandırıp yaz aylarında işçilerini çalıştırma yoluna gidebilirler. Yeni işe başlayan ve bir yıllık süreyi doldurmadığı için izin kullanamayan işçilere ise gelecek yıllara ait izin hakkından avans kullandırılır.

15 Milyon Kişinin İşsiz Kalması Durumunda Borcunu Sigorta Şirketleri Ödeyecek!

Çalışanlar Koronavirüste Bu Ayrıntıya Dikkat! Koronavirüs İş Kazası Kapsamına Girer Mi?

Çalışanlar Dikkat! 14 Günlük Karantina Raporu Nasıl Alınır?

Editör: TE Bilisim