Ölüm halinde alınan emekli maaşları miktarı dul eş, çocuk sayısı veya anne babaya sahip olmaya göre değişiklik göstermektedir. Emeklilik genelgesinde değişikliğe giden Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ele alınan konulardan biri de ölüm aylığı oldu. Yeni düzenleme ile birlikte dul eşlere, yetim çocuklara ve anne ile babaya verilen ölüm maaşı oranları güncellendi. Ölüm halinde emeklilik maaşı almaya hak sahibi olan kişilerin sayısı, vefat eden kişiye yakınlık derecesine göre alınan maaşlar değişiklik göstermektedir.

Ölüm Aylığından Kimler Faydalanabilir?

Ölüm halinde emekli maaşından faydalanabilecek kişiler vefat eden kişinin eşi, annesi, babası ve yetim kalan çocuklarıdır. Ancak vefat eden kişinin ölüm maaşını ardında bıraktığı kişilere bırakabilmesi için bazı koşullar varken aynı zamanda bu aylıktan faydalanmak isteyen kişilerinde belirli şartları sağlaması gerekmektedir. Ayrıca verilen ölüm maaşının miktarı kaç kişinin bu maaştan hak talep ettiğine ve yakınlık derecesine göre değişim göstermektedir.

Ölüm Aylığından Faydalanma Oranları

Ölüm halinde alınan emekli maaşı miktarı vefat eden kişiyle olan ilişkiye ve kaç kişinin maaş üzerinden hak talep ettiğine göre değişim gösterir. Ölen kişinin eşi, çocukları, anne ve babasının hak talep edebileceği ölüm aylığı oranları;
  • Yasal olarak vefat eden kişi ile evli halde bulunan eşe bağlanan aylık oranı çocukların maaş üzerinde talebi olup olmadığına göre değişmektedir. Eğer vefat eden kişinin maaşından sadece eş faydalanıyorsa maaşın %75’inden faydalanabilmektedir. Ancak bu maaştan eş dışında başka birisi daha faydalanıyorsa dul eşin alabileceği maaş oranı %50 olacaktır. Eğer aylıktan sadece eş ve bir yetim çocuk faydalanıyorsa eşe %60 oranında maaş verilmektedir.
  • Vefat eden kişinin erkek veya kız çocuklarında bazı şartları sağlaması durumunda ölüm aylığı alma hakkına sahiptir. Eğer ölüm maaşında tek hak sahibi olan kişi yetim kalmış olan çocuk ise maaşın %50’sini alabilmektedir. Eğer vefat eden kişinin eşi bu maaştan faydalanıyor ve buna ek tek bir çocuk bu maaştan faydalanıyorsa çocuğa düşen oran %30’dur. Ancak birden fazla çocuk ölüm aylığından hak talebinde bulunuyorsa verilen maaş oranı %25 olmaktadır.
  • 65 yaş üzeri çalışmayan anne ve babaya ise vefat eden kişinin maaşından %25’lik bir kısım verilmektedir.

Ölüm Halinde Emekli Maaşından Faydalanma Şartları

Bir kişinin ölüm aylığından faydalanabilmesi için öncelikle vefat eden kişinin ölüm aylığı bırakmaya yeterliliğine sahip olması gerekmektedir. Vefat eden kişilerin arkada bıraktığı kişilere ölüm alığı bırakabilmesi için;
  • BAĞ-KUR’a bağlı emeklinin Ekim 2008’den sonra ölmesi halinde en az 1800 gün prim ödemesi gerekmektedir.
  • BAĞ-KUR’a bağlı emeklinin Ekim 2008’den önce ölmesi halinde ise en az 1080 gün prim ödemesi gerekmektedir.
  • SSK’ya bağlı olarak hizmet veren bir kişi Ekim 2008 tarihinden önce veya sonra vefat ettiyse 5 yıl sigortalı olarak çalışması ve en az 900 gün prim ödemiş olmalıdır.
Vefat eden kişiden kalan ölüm aylığından faydalanabilmek için genel sağlık sigortası primi dahil ödenmemiş prim kalmamalıdır. Ayrıca ölüm halinde emeklilik maaşından hak iddia eden kişilerin bazı şartları sağlamaları gerekmektedir.
  • Eşine aylık bağlanması için resmi olarak evli olması gerekir,
  • Vefat eden kişinin çocuklarının emekli aylığından faydalanabilmesi için çocuğun cinsiyeti, yaşı, öğrenim durumu, medeni hali ve malul olup olmaması belirleyici rol oynamakta. Erkek çocukların bu haktan yararlanabilmesi için yüksek öğrenim görüyorsa 25 yaşından, ortaöğretim eğitimi alıyorsa 20 yaşından veya herhangi bir eğitimi yok ise 18 yaşından küçük olmalıdır. Kız çocukları ölüm aylığından faydalanabilmesi için evli olmaması gerekmektedir. Ayrıca kendi sigortalıkları nedeniyle aylık bağlanmamış olması gerekmektedir. Çalışma gücünün %60’ından fazlasını kaybetmiş çocuklar ise cinsiyetine, yaşına ya da eğitim durumuna bakılmaksızın bu haktan yararlanabilir.
  • Vefat eden kişinin anne ve babası da bazı şartları sağlayarak ölüm aylığı alabilir. Bu şartlardan ilki 65 yaşından büyük olmaktır. İkinci şart ise aylık gelirlerinin asgari ücretten daha az olmasıdır. Eğer anne ve baba bu şartları sağlıyorsa ölüm aylığından kalan hisseye bakılmaksızın %25 oranında aylık elde edebilirler.

Ölüm Aylığı Başvurusu ve Belgeleri

Ölüm aylığı başvuruları iki farklı şekilde yapılabilmektedir. 4A kapsamında yer alan yani SSK kapsamında ölüm aylığı almak için ve 4B kapsamında yani BAĞ-KUR’dan ölüm aylığı alabilmek için Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine giderek gerekli belgelerle başvuru yapabilirsiniz. Ölüm aylığı bağlandıktan sonra ise ikinci işlemlerinizi Emekli Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışan Emeklilik Daire Başkanlığı üzerinden gerekli belgeler ile başvurunuzu yapabilirsiniz. Ayrıca başvuru işlemleri www.turkiye.gov.tr adresi üzerinden de yapılmaktadır. Ölüm aylığı başvurusu esnasında talep edilen belgeler ise;
  • Tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi,
  • Malullük durumu olan çocuklar için tam teşekkülü hastanelerden alınan sağlık raporu,
  • Eğer hak sahipleri vasi tayin ettiyse vasi ilamı.
Öğrenim gören öğrencilerin öğrenci belgesi almasına gerek yoktur. MEB ve YÖK ile yapılan anlaşma gereği öğrenim durumunuz başvuru yaptığınız kurum tarafından bilinmektedir.

Ölüm Aylıklarına Zam Geliyor Mu?

Ölüm aylıkları zamdan etkilenerek miktarı artmaktadır. Emekli maaşını etkileyen zamlar doğrudan ölüm aylığı alan kişileri de etkilemektedir. Bu kapsamda 2019 yılı Temmuz ayı itibariyle ölüm aylıkları %5,01 artış sağlayacaktır. Ocak ayında yapılan %10,19’luk maaş zammını da düşünürsek 2019 yılı itibariyle ölüm aylıklarına yapılan toplam zam miktarı %15,2 olmaktadır.

Ölen Emeklinin Maaşı Geri İade Edilir Mi?

Vefat eden emeklinin maaş iadesi duruma bağlı olarak iade edilebilmektedir. Bu kapsamda dikkate alınan ilk unsur ölüm tarihidir. Örneğin ayın 27’sinde aylık alan bir emekli ayın 28’inde vefat ettiyse o aylık maaşı çekerek kullanabilirsiniz. Ancak emekli olan kişi ayın 26’sında vefat ettiyse ve emekli aylığı hesabından çekildiyse bu durumda Sosyal Güvenlik Kurumu çekilen maaşın iadesini talep edebilmektedir.

Ölüm Aylığı Ne Zaman Kesilir?

Vefat eden kişiden alınan ölüm aylığı kesilme durumu mümkün olup kesintiye neden olan durumlar;
  • Vefat eden kişinin eşinin yeniden evlenmesi,
  • Yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlanılması,
  • Erkek çocukların belirtilen yaşı aşması,
  • Anne ve babanın aylık gelire bağlanması,
  • Anne ve babanın asgari ücretin üzerinden gelire sahip olması,
  • Kız çocuğun evlenmesi halinde maaş kesintisi yapılır.

Çift Ölüm Maaşından Faydalanılabilir Mi?

Çift ölüm maaşı almak belli şartlar altında mümkündür. Hem anne ve babadan hem de ölen eşten ölüm maaşı almak isteyen kişiler iki şart sağlanması halinde iki ölüm maaşı alabilmektedir. Bu koşullardan ilki vefat eden kişilerin farklı sigortalara sahip olmasıdır. Örneğin anne veya baba devlet memuru olup emekli olduysa ve eşte benzer şekilde devlet memuriyetinden emeklilik hakkı kazandıysa kişi tek ölüm maaşından faydalanabilmektedir. Ancak anne veya baba devlet memurluğundan emekli olup vefat eden eş ise işçi olup SSK’lı ise kişi çift maaşa sahip olabilmektedir. İkinci koşul olarak ise vefat eden kişilerin ölüm tarihleridir. Bu nokta önemli olan tarih Ekim 2008’dir. Bu tarih itibariyle düzenleme yapıldığı için anne veya babadan ve eşten emeklilik maaşı alabilmek için yukarıda belirttiğimiz gerekli koşuları vefat eden kişinin sağlaması gerekmektedir. Bazı durumlarda kişiler ölüm halinde emekli maaşı alımını 3 adete kadar çıkarabilmektedir. Dul kadınlar işçi olarak çalışıp emeklilikleri alıp üzerine anne veya babadan ve eşten emeklilik maaşı alarak toplam 3 emekli maaşı alabilme imkanına sahiptir.

Malulen Emekliliğe Başvurdum Maaşım Ne Zaman Bağlanır?

Emekli Maaşım Bağlandı mı, Ne Zaman Bağlanır ?

4A – 4B – 4C – Ne Zaman Emekli Olurum, Emeklilik Hesaplama

Editör: TE Bilisim