Malulen Emeklilik Nedir?
Malulen emeklilik tanımı itibariyle çalışma esnasında yaşanmış olan hastalık ya da kaza sonucunda iş gücünün kaybedilmesi sonucunda sigortalının zorunlu emeklilik haline denilmektedir. Çalışanın içinde bulunduğu duruma da malullük denilmekte olup birtakım sosyal haklar kazanması da mümkündür. Malulen emekli olmuş çalışanlar iş gücü kayıplarını gösteren sağlık raporları kapsamında ömür boyu malullük maaşı almaya hak kazanabilmektedirler ancak burada iş gücü kaybı oranı temel alınmaktadır.Malulen Emeklilik İçin Kabul Edilen Hastalıklar Neler?
Malulen emekli olmak için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenmiş olan çeşitli hastalıklar bulunmaktadır. Sigortalı iş yüzünden bu hastalıkları yaşarsa kendiliğinden komplikasyon gelişirse malulen emeklilik başvurusu yapabilmektedir. Bu kapsamda malulen emeklilik için hastalıklar şu şekilde belirlenmiştir;- Şizofreni ve alt türleri,
- Şizoafektif bozukluklar,
- Sanrısal bozukluklar,
- Atipik ya da sınıflandırılmayan psikozlar,
- Progresyon gösteren ya da çalışma imkânı vermeyen bipolar bozukluk,
- Beynin işlevini yerine getirememesi, beyin hasarı ve bu hasara bağlı olarak davranış bozuklukları,
- Kronik travma sonrası stres bozukluğu,
- Bedensel hastalıklara bağlı ruhsal hastalıklar,
- Asperger, otizm gibi gelişim bozuklukları,
- Bipolar bozukluk,
- Görme azlığı,
- Retina kanaması,
- Yardım olmadan ayakta durulmaması,
- Anemi,
- Kol, bacak gibi uzuv kaybı,
- Karaciğer sirozu,
- Karaciğer nakli,
- Kalp yetmezliği,
- Kalp nakli,
- Böbrek nakli,
- Akciğer nakli,
- AIDS,
- Tüberküloz hastalıkları malulen emekli olmak için kabul edilmiş hastalıklardır.
Malullük Başvurusu ve Sevk İşlemi Nasıl Yapılır?
Malul aylığına başvuru yapmak için öncelikle ilgili malullüğün tespit edilmesi gerekir. Ancak tespit işlemlerinin SGK tarafından başlatılması ve hastaneye sevk sağlanması gerekmektedir. Bunun için sigortalının tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi doldurarak bir adet fotoğraf ile birlikte bağlı bulunduğu sosyal güvenlik müdürlüğüne ya da sosyal güvenlik merkezine başvurması gerekmektedir. Malul aylığı almak için 1800 gün prim şartı bulunduğundan bu prim şartını sağlayan sigortalılar hem sigortalılıkları sürmekteyken hem de çalışmadıkları süre kapsamında en son sigortalı bulunmuş oldukları ildeki sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da merkezine başvuru yaparak sağlık kuruluşuna sevk yapılmasını talep edeceklerdir. Kurum tarafından yapılacak olan sevk işlemine yönelik sigortalıların malullük tespitlerine yönelik tüm masraflar da SGK tarafından karşılanmaktadır. Fakat bu noktada dikkat edilmesi gereken konu 1800 prim gün sayısı bulunmasına karşılık prim borcu olan 4 B sigortalılar ile 1800 prim gün sayılarını borçlanma yolu ile doldurmuş ve aynı zamanda da borçlanma bedelini henüz ödememiş olan sigortalıların yine sevk işlemleri kurum tarafından yapılmaktadır fakat sevklerine ilişkin olarak oluşacak masraflar kurum tarafından karşılanmaz. Kurum tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşuna sevk işlemi sağlanmış olan sigortalı adına düzenlenecek sağlık kurulu raporu çalışma gücü ya da meslekte kazanma gücü kayıp oranının tespit edilmesi amacıyla kurum tarafından değerlendirmeye alınacaktır.Malullük Aylığı Bağlanma Şartları Nelerdir?
Malullük aylığı bağlanma şartları yerine getirildiği takdirde kurum tarafından malullük aylığı ödemeleri yapılmaktadır. Malul aylığı şartları şu şekilde belirlenmiştir;- Sigortalının en az on yıldır sigortalı olması ve toplam olarak da 1800 gün uzun vadeli sigorta kollarında çalışarak prim ödemesi, başka birisinin sürekli bakımına muhtaç durumda ise sigortalılık süresine bakılmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ya da ölüm sigortalarının primlerinin bildirilmiş olması,
- Maluliyetinin sebebiyle sigortalı olarak çalışmakta olduğu işten ayrılması, kendi işi ise faaliyetine son verilmesi ya da görevden ayrılması,
- Yapılmış olan hizmet sözleşmesine bağlı olmadan kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmakta olanların ise kendi sigortalılıkları sebebiyle kuruma genel sağlık sigortası primi de dahil olmak üzere prim ve prime yönelik borçlarının olmaması,
- Kuruma yazılı dilekçe ile başvuru yapılması gerekmektedir.
Malullük Aylığı Bağlanması İçin Başvuru Nasıl Yapılır?
Malullük aylığı bağlanması için başvuru yapmak için sigortalı ya da sigortalının işvereni tarafından maluliyet tespitinin yapılması için sigortalının bağlı bulunmuş olduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da en yakın olan sosyal güvenlik il müdürlüğüne yazılı olarak başvuru yapılması gerekmektedir. Kişinin yazılı olarak yapacağı başvurusunun ardından yetkili sağlık hizmetleri sunucularından sağlık kurullarına malullük durumunun tespit edilmesi için sevki sağlanacaktır. Sevk edilen sağlık kuruluşları tarafından düzenlenmiş olan raporun incelenmesinin ardından kurum sağlık kurulu tarafından sigortalının maluliyet şartlarını taşıyıp taşımadığına karar verilecek ve şartları sağlıyorsa malullük aylığı alması söz konusu olacaktır.Malullük Aylığı Başvurusu İçin Gerekli Belgeler Nedir?
Malullük aylığı başvurusu yapmak için birtakım belgelere ihtiyaç bulunmaktadır. Malul aylığı başvurusu için gerekli belgeler şu şekildedir;- Hizmet sözleşmesine tabi olarak çalışan 4A ve kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışanlar yani kendi işyerleri olanlar ve mahalle muhtarları 4B için şu belgeler gereklidir;
- Tahsis talep ve beyan taahhüt belgesi,
- Sigortalının işten ayrılış bildirgesi, belgenin işten ayrıldıktan sonra ilk on günlük süre içinde başvuru yapmış olanlar için gerekliliği vardır.
- Kamu görevlisi 4C kapsamında olanlar için;
- Malullük aylığı bağlanması için açıkta olanların şahsen ya da vekaleten, görevde olanlar için kurumları aracılığı ile yapılacak başvuru için sevkle ilişkin emekli sevk onayı,
- Maluliyet tespiti için sağlık kurulu raporu gerekmektedir.
2021 Malul Emekli Aylığı Ne Kadar?
2021 malul emekli aylığı enflasyon fark zammına göre belirlenecektir. Emekliler, memurlar ve malulen emekliler her yıl iki kez enflasyon farkına göre zam alıyorlar. Enflasyon farkı ise Ocak ve Temmuz verileri temel alınarak hesaplanmaktadır. Bu kapsamda 2020 yılında ikinci yarının ilk beş ayında yani Temmuz’dan Kasım ayına kadar süre içerisinde gerçekleşmiş olan enflasyon artış oranı yüzde 7,2 olarak belirlendiğinden 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren kamu görevlilerinin, emeklilerin ve malulen emeklilerin de aylıklarında bu oran kapsamında artış yaşanması bekleniyor. Aynı zamanda malulen emekli aylıkları da dahil olmak üzere bu statü kapsamında olanlar için ilave zam oranları da söz konusu oluyor. 2021 yılında geçerli olan malul emekli aylıkları da geçen yılın son altı ayının enflasyon verileri temel alınarak belirlendi. 2021 yılında Temmuz ayında memurlar, emekliler ve malul aylığı alanlar için tekrar maaş artışı söz konusu olacak.Malulen Emeklilik Nedir ve Hangi Kanun Kapsamındadır?
Malulen emeklilik; ciddi sağlık sorunu yaşayan, çalışma gücünü belirli bir oranda kaybetmiş olan kişinin mağdur olmaması emekli edilmesi ve belirli bir aylık bağlanması durumudur. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında şartları açıklanmaktadır.Malulen Emeklilik İçin Sağlık Raporu Alınabilecek Olan Kurumlar Hangileridir?
Maluliyet onayı için sağlık raporu veren kurumlara bakıldığında; tam teşekküllü bir kurumdan raporun alınması gereklidir. Bu raporda iş gücü kaybının açık bir şekilde belirtilmesi istenmektedir. Alınan raporun en kısa süre içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na ulaştırılması gereklidir. Sağlık kurulu raporu alınabilecek olan sağlık kuruluşları ise aşağıdaki gibidir:- Eğitim ve araştırma hastanesine giderek sağlık kurulu raporu alınabilmektedir.
- Üniversite hastanesinden sağlık raporu alınabilmektedir.
- Malulen emeklilik için sağlık raporu veren kurumlar arasında devlet hastaneleri de bulunmaktadır.
Malulen Emeklilik Maaşı Başvurusu Hangi Kurumlara Yapılır?
Malulen emeklilik aylığı başvuru kurumları aşağıda belirtilmiştir:- Çalışılan iş yerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumu’nun il veya ilçe müdürlüğüne gerekli belgeler ile beraber başvuruda bulunulabilmektedir.
- Sosyal Güvenlik Kurumu merkezi başvuruları kabul etmektedir.
Malulen Emeklilik Maaşının Kesildiği Durumlar Nelerdir?
Malulen emeklilik maaşının kesildiği haller aşağıda açıklanmıştır:- Malulen emekli olmuş olan bir kişinin eğer malullük durumunun bitmiş olduğu belgelenir ise; bu durumda aylığı da kesilmektedir.
- Malulen emeklilik aylığı alan bir kişinin sigortalı olarak işe başlamış olması halinde; malullük aylığı kesilmektedir.
- Geçirilen hastalığın iş gücüne etki oranı eğer %60’ın altına düşmüş ise; malulen emeklilik maaşı kesilmektedir.
Hastalıklara Göre Malul Aylığı Süresi Ne Kadardır?
Hastalıklara bağlı olarak malul maaş süresine bakıldığında; tanı koyulmuş olan hastalıklarda 12 ay ile 24 ay arasında malul aylığı bağlanabilmektedir. Kişinin kendisine hastalık tanısı konduktan sonraki bir yıl içerisinde ilgili hastalık üzerinden malullük raporu alması gereklidir. Kanser hastalarının 18 ay, kemik iliği nakli yapılanların 12 ay, kan kanseri tedavisi görenlerin 24 ay, verem hastalarının 24 ay malul aylığı alma hakları vardır.Malulen Emekli Maaşı Hesaplaması Nasıl Yapılmaktadır?
Malulen emekli aylığı hesaplaması yapılırken; bu hesaplama sigorta süresi ve sigorta prim gün sayısı üzerinden yapılmaktadır. Sigorta süresinin en az 10 yıl olması gerekirken; prim gün sayısı olarak da 90 bin baz alınarak hesaplama yapılmaktadır. 90 binden daha az prim günü olanlar 90 bin, daha fazla prim günü olanlar ise prim gün sayısı üzerinden aylık hesaplamasına tabi tutulmaktadırlar.Malulen Emekli Aylık Bağlama Oranı Nasıl Hesaplanmaktadır?
Malullük maaşının bağlama oranı hesaplanırken; çalışma gücündeki kayıp oranı ile toplam prim ödeme gün sayısının çarpılması gereklidir. Ardından çıkan sonuç %60’a bölünmelidir. Bu hesaplama sadece malullük aylığı koşullarını sağlayanlar için yapılmaktadır.
Editör: TE Bilisim