Çeşitli indirimlerden ve haklardan yararlanmak için engelli raporu hesaplama oldukça önem arz ediyor. Emeklilik, araba alımı ya da ÖTV ödemeleri için engellilik raporu hesaplama yöntemi uygulanacak olan indirim ve diğer hakları da belirlediği için merak ediliyor.

Engelli Raporu Oranı Niçin Önemlidir?

Engelli raporu almak isteyenler için engelli raporunda görülecek olan engel oranı önemlidir. Çünkü sunulan çeşitli hak ve indirim gibi durumlardan yararlanmak için raporda yer alan engel oranı önem teşkil etmektedir. Engelli kimselerin almış oldukları raporlar sayesinde kullanacakları pek çok hakları bulunmaktadır. Bu raporların kullanılması için de engel rapor oranı hesaplama önem taşır. Rapor hesaplama için ise belirli formüller kullanılmaktadır. Kullanılacak olan formül sayesinde engelli rapor oranı da hesaplanabilmektedir. Engelli rapor oranı kişinin haklardan yararlanması için titizlikle hesaplanması gerekmektedir.

Engelli Raporu Oranı Nasıl Hesaplanır?

Emeklilik, araba alımı ya da ÖTV başta olmak üzere engelliler için sunulan haklardan yararlanmak için engelli raporu oranı hesaplama büyük önem taşıyor. Engel raporu oranı ise Balthazard formülü kullanılarak bulunmaktadır. Konuyla ilgili olarak yayımlanmış 30962 sayılı yönetmelik kapsamında birden fazla hastalığı ya da engeli olanların engel oranlarının da nasıl hesaplanacağı yine Balthazard formülü kapsamına alınmıştır. Balthazard formülü temel alınarak engel rapor oranı hesaplamak için geliştirilmiş olan yazılımlar bulunmaktadır. Dilerseniz bu yazılımları kullanarak hızlı bir şekilde engel rapor oranını hesaplayabilirsiniz. Bunun dışında doğrudan kendiniz de aracı program kullanmadan engel rapor oranı hesaplaması yapabilirsiniz. Her durumda da doğru sonuçların alınması için yaş ve engel oranlarının doğru şekilde girilmesi gerekmektedir. Özellikle yaş konusu bu hesaplamada son derece önemlidir. 65 yaş ve üzeri kimseler için yapılan hesaplamalar farklı oranlar üzerinden yapıldığı için yaş hanesi hesaplamada dahil edilmezse bu durumda yanlış sonuçlar çıkabilmektedir. Çünkü 65 yaş ve üzeri kimselerin engel oranları için kullanılmakta olan formüle yüzde 10’luk oran eklenmektedir.

Engel Rapor Oranı Hesaplamasında Dikkate Alınanlar Neler?

Balthazard formülü kullanılarak yapılan engel rapor oranı hesaplaması şu şekilde yapılmaktadır;
  • Özür oranları ayrı olarak tespit edilmektedir.
  • Bu oranlar kapsamında en yükseğinden başlamak kaydıyla yüksek sıralama yapılır.
  • En yüksek oran özürlünün tüm vücut işleyişini gösteren yüzde 100 oranından çıkarılmaktadır.
  • Bu çıkarma sonucunda kalan miktar, ikinci olan özür oranı ile çarpılır. Çarpımın 100’e bölünmesi sonucunda çıkan rakam ise en yüksek özür oranına ekleme yapılır ve böylece birinci, ikinci ya da diğer rahatsızlıkların engel oranı bulunur.
  • Özür ikiden fazla olması halinde ise birinci ve ikinci rahatsızlıkların özür oranları ilk sıraya ve üçüncü sıradaki özür oranı ise ikinci sıraya alınması ile formül tekrarlanmaktadır.
  • 65 yaş ve üzeri olanlara yüzde 10 ekleme yapılması gerekmektedir.

Engel Rapor Oranları Cetveli Nedir?

Engelli raporu hesaplama için gerekli olan Balthazard cetveli bir ya da birden fazla engel durumu olanların toplam engel oranlarının bulunması için kullanılmaktadır. Hesaplama yaparken temel alınacak olan nokta ise engel durumuna neden olan en fazla orandır. Bu noktada birden fazla engelin olması halinde hangi engel daha fazlaysa bu oran temel alınmalıdır. Başka bir deyişle hesaplama için başlangıç noktası en büyük orana sahip olan engel olmaktadır. Balthazard cetveli hazır halde bulunan bir cetveldir ve bu cetveli temel alarak hesaplama yapılmaktadır. Ancak cetveli temel alarak hesaplama yapmak için belirli formüllerin kullanılması gerekiyor.

Engelli Raporu Oranı Hesaplama Formülü

Engelli rapor oranı hesaplama için temel nokta en büyük engel oranı olmaktadır. Engel oranını belirleyecek olan kurullar için her hastalık için bu oranlar ayrı bir şekilde ifade edilebilmektedir. Hesaplama cetvelinin kullanılarak hesaplama yapmak mümkündür. Yetişkinler için engelli heyetleri toplamda yedi üyeden oluşur. Ortopedi, göz, ruh ve sinir hastalıkları, kulak burun boğaz, genel cerrahi, nöroloji ve iç hastalıkları alanlarında engel raporu için kontrolden geçmek gerekmektedir. Engel oranının tayin edilme sürecinde engelli sağlık kurulu formunda bu alanları içeren alanlar bulunur ve tetkik yapan hekimler tarafından bu alanlar doldurulmaktadır. Engel oranının hesaplanması için örnek verilecek olursa; En yüksek engel oranı A, ikinci engel oranı ise B olarak adlandırılsın. Bu veriler göz önünde tutulduğunda kurul hekimleri tarafından oranlar en büyükten en küçüğe doğru sıralanmaktadır. En büyük oran yüzde 100 üzerinden işleme alınır; yüzde A - %100. Daha sonra ise en yüksek oran üzerinden elde edilen sonuç ikinci engel oranı ile çarpılır; yüzde A - %100 x B. Bu işlem sonrasında ortaya çıkan sonucun 100’e bölünmesi gerekir; Yüzde A - %100 x B / 100. Elde edilen sonucu da en yüksek oranı tekrar eklenir; % A - % 100 x B / 100 + A Bu sayede engel rapor hesaplaması yapılmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken konu tek bir hastalıktan kaynaklı olarak engel bulunuyorsa Balthazard formülü hesaplaması yapılmamaktadır. Çünkü tek bir engel olduğunda zaten engel oranı raporda doğrudan belirtilmektedir.

Engelli Raporu Oranı Hesaplama Örnekleri

Örnek olarak gör engeli yüzde 50, işitme engeli yüzde 25 olursa şöyle bir hesaplama yapılmaktadır;
  • %100 - %50 = %50
  • Elde edilmiş olan sonucun ikinci engel oranı ile çarpılması gerekir; 50 x 25 = 1250
  • Sonucu daha sonra 100’e bölün; 1250/100 = 12,5
  • Çıkan sonucu en yüksek engel oranını ekleyerek tekrar hesaplayın; 50 + 12,5 = 62,5
  • Kişi 65 yaşın altında ise engel oranı yüzde 62,5 olacak, eğer 65 yaş ve üzerinde ise yüzde 10 oran ekleneceği için oranı yüzde 72,5 olacaktır.
Bir başka örnek verilirse; Zihinsel engel yüzde 40, ortopedik engel ise yüzde 60 olursa;
  • Bu iki orandan en yüksek olan oran temel alınacaktır.
  • %100 - %60 = %40.
  • Bu sonucu ikinci oran ile çarpmak gerekmektedir; 40 x 40 = 1600.
  • Çarpım sonucunda çıkan sonuç 100’e bölündüğünde; 1600 / 100 = 16
  • En yüksek oran ile çıkan sonucu toplayın; 60 + 16 = 76
65 yaş altı için engel oranı 76 çıkarken, yüzde 10 ekleneceği için 65 yaş ve üzeri için oran 86 olarak belirlenmiş oldu.

Engelli Raporu Nereden Alınır?

Engelli raporu almak için tam teşekküllü hastanelere başvuru yapılması gerekmektedir. Konuyla ilgili bilinmesi gereken temel noktalardan birisi, her hastane sağlık raporu verme yetkisine sahip değildir. Devlet tarafından belirlenmiş olan hastanelerden rapor alınabilmektedir. Bu hastanelerde rapor verilmesi için heyet oluşturulmaktadır. Yapılan incelemeler ve bahsedilen hesaplama yöntemi sayesinde engelli rapor oranı belirlenmektedir. Engelli raporu oranı belirlenmesi ile sunulan çeşitli indirimlerden, vergi muafiyetinden ya da emeklilik gibi haklardan yararlanmak mümkündür. Ancak her indirim ya da hakkın engel oran durumları değiştiği için engel oran hesaplaması dikkatli bir şekilde yapılmaktadır. Bazı sağlık raporlarında engel oranı otomatik olarak hesaplanarak raporda yer alabilmektedir. Bunun dışında ise bahsedilen yöntem ile engel raporu hesaplama yaparak oranı öğrenebilirsiniz.

Engelli Raporu Başvurusu İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Engelli sağlık raporu almak isteyen engelli bireylerin hazırlamak zorunda oldukları evraklar aşağıda verilmiştir:
  • Sağlık raporu alacak olan engelli bireyin kimlik belgesi gereklidir.
  • Engelli bireyin bir vasisinin olması durumunda vasiye ait kimlik belgesi talep edilmektedir.
  • Mahkeme tarafından onaylanmış olan vasilik belgesi sunulmalıdır.
  • Engelli bireyin 5 adet vesikalık fotoğrafı talep edilmektedir.
  • Hastane tarafından verilen sağlık kurulu raporu için başvuru formu doldurulmalıdır.
  • Engelli bireye muayene olduktan sonra imzalatılacak olan evraklar gereklidir.
  • Akli dengesi yerinde olan engelli bireylerin eğitim bilgileri istenmektedir.

Engelli Raporu Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hastalıklar

Engelli raporu alırken göz önünde bulundurulması gereken hastalıklar, belirlenen listedeki hastalıklar üzerinden rapor verildiği için büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda söz konusu hastalıklara tabi tutularak engelli raporu alabilmek için %40 seviyesinde ve üzerinde bir engel oranının bulunması gerekmektedir. Dolayısıyla vatandaşlar Balthazard hesaplaması ile bu hastalıklar üzerinden engelli raporu alabilme imkanına sahiptir. Söz konusu engelli raporu kapsamında değerlendirilen hastalıklar;
  • Kulak, burun ve boğaz
  • Zihinsel, ruhsal ve davranışsal hastalıklar
  • Deri ve cilt hastalıkları
  • Görme, işitme hastalıkları
  • Kardiyovasküler sistem hastalıkları
  • Kadın hastalıkları
  • Sindirim ve idrar yolları hastalıkları
  • Endokrin (hormonal) hastalıklar
  • Yanıklara bağlı hastalıklar
  • Sinir sistemi ve solunum sistemi hastalıkları
  • Kas ve iskelet sistemi hastalıkları
  • Onkoloji (kanser) hastalıkları
  • Diğer
Görüldüğü üzere engelli raporu hesaplamalarında kullanılan ve raporun niteliğini belirleyen hastalıklar bu şekilde açıklanmıştır. Öte yandan vatandaşların haklarında düzenlenen engelli raporuna itiraz etme hakkı bulunmaktadır.

Engelli Raporu Alabilmek İçin Başvuru Şartları Nelerdir?

Engelli raporu almak isteyen bireylerin sağlaması gereken koşullar aşağıda açıklanmıştır:
  • Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olunması gereklidir.
  • En az %40 ve üzerinde engele sahip olunduğunun raporda belirtilmesi gereklidir.
  • Tam teşekküllü bir hastanede, birden fazla doktor tarafından gerekli olan muayenelerin hepsinin yapılması istenmektedir. Bu muayeneler sonucunda doktorların düştükleri notlar da bir dosya içerisinde toplanmalıdır.
  • Sağlık raporu evraklarının eksiksiz bir şekilde hazırlanması talep edilmektedir.
  • Engelli raporu almak isteyen kişinin akli dengesinin yerinde olması fakat 18 yaşından küçük olması durumunda; başvuru sürecini kendisine atanan vasinin takip etmesi gereklidir. Vasisi ise; mahkeme kararı ile atanmış olan ve mahkeme tarafından onaylanmış bir vasilik belgesi olan bir kişi olmalıdır. Kimlik belgesi ve vasilik belgesi ile işlemleri yönetmelidir.
  • Akli dengesi yerinde olmayan engellilerin de vasilerinin olması istenmektedir. Vasileri kendilerine refakat etmeden herhangi bir işlem yapamamaktadırlar.

Engelli Sağlık Kurulu Raporu Hangi Hastanelerden Alınır?

Engelli raporu alınabilen hastaneler, ilgili kanunda yer alan hükümlere göre belirlenmiştir. Bu bağlamda Türkiye’de engelli raporu alabilmek için başvurulması gereken sağlık kuruluşları yalnızca bu konuyla ilgili olarak kendilerine yetki verilen hastaneler olmalıdır. Dolayısıyla engelli raporu almak isteyen vatandaşlar; devlet hastaneleri ile üniversite hastanelerinde yapacakları başvurunun ardından resmi olarak muayeneye girebilme imkanına sahiptir.

Engelli Raporu Ayrıcalıkları Nelerdir?

Engelli raporu bulunan vatandaşlara tanınan ayrıcalıklar, engelli vatandaşların toplum içinde daha rahat hareket edebilmeleri ve yaşam standartlarının yükselmesi için uygulanan birtakım unsurları içermektedir. Buna göre engelli raporu bulunan engelli vatandaşlarımıza tanınan ayrıcalıklar;
  • Bütün toplu taşıma araçlarında indirim
  • Enerji tüketiminde indirim
  • Emlak vergisi ödemelerinde indirim
  • Uçak biletinde indirim
  • ÖTV indirim
  • Kurumlarda öncelik hakkı
  • Müze ziyaretlerine ücretsiz giriş hakkı
gibi pek çok farklı alanı kapsamaktadır. Bu bağlamda engelli raporu alan kişilerin söz konusu ayrıcalıklardan en iyi şekilde yararlanmaları için engel oranlarının %40 ve üzeri olması gerekmektedir.

Engelli Raporundaki %40 Engel Oranı Ne İşe Yaramaktadır?

%40 Engelli sağlık kurulu raporuna sahip olan kişiler, kendilerine sağlanan bir çok haktan yararlanmaktadır. Devletin sağladığı imkanların bir çoğundan yararlanabileceklerdir.

Engelli Sağlık Kurulu Raporu Sorgulaması Nasıl Yapılır?

Engelli sağlık kurulu raporu sorgulamak için E-Devlet platformunun sağladığı ekranı kullanabilirsiniz. Raporu sorgulamak için aşağıda ki "Engelli Raporu Sorgulama" linkine tıklamanız yeterli.

Engelli Sağlık Kurulu Raporu Sorgulama

  • Ana sayfanın sağ üst köşesindeki “Giriş Yap” butonuna tıkladıktan sonra, e-devlet giriş ekranı açılmalıdır.
  • T.C. kimlik numarası ve e-devlet şifresi doğrulandıktan sonra “Giriş Yap” butonuna tıklanmalıdır.
  • E-devlet girişi tamamlandıktan sonra, e-hizmetler bölümü üzerinden “Sosyal Güvenlik Kurumu” seçimi yapılmalıdır.
  • Sosyal güvenlik kurumu sayfası açıldıktan sonra Evrak Kayıt” sisteminden engelli sağlık kurulu raporu sorgulanabilir.

Engelli Raporunun Alınabileceği Hastaneler Hangileridir?

Engelli sağlık kurulu raporunun geçerli olabilmesi için devlet hastanesinden alınmış olması gereklidir. Detaylı muayeneden geçilebilecek devlet hastaneleri ise aşağıdaki gibidir:
  • Eğitim ve araştırma hastanelerinden alınan sağlık raporları kabul edilmektedir.
  • Devlet hastanelerinin verdikleri engelli raporları kabul görmektedir.
  • Üniversite hastaneleri, engelli raporu alınabilecek kurumlardandır.
  • Üniversite hastanelerine bağlı olan sağlık kurumlarından alınan engelli raporları geçerlidir.

Engelli Raporunun Hastanede Çıkartılma Aşamaları Nelerdir?

Engelli raporu başvuru aşamaları aşağıda belirtilmiştir:
  • Devlet hastanelerinden engelli sağlık raporu alabilmek için randevu alınmalıdır. Sağlık kurulunun toplandığı bir gün seçilmelidir. Ardından randevu tarihi ve saatinde hastaneye gidilmelidir.
  • Sağlık kurulu raporu için başvuru formu vezneden verilmektedir ve formun doldurulması ile beraber işlemler başlatılmaktadır.
  • Vezneden muayene için gerekli olan evraklar verilmektedir. Doktorların yanına bu evraklar ile beraber gidilmeli ve muayene sonrasında da bu evrakların doktorlara imzalatılması gereklidir.
  • Muayeneler bittikten sonra imzalatılan evrakların görevliye teslim edilmesi gereklidir.
  • Gerekli incelemeler yapıldıktan sonra sağlık kurulu raporu hazırlanmaktadır ve onay verilmesi durumunda bu rapor engelli bireye teslim edilmektedir. Raporun teslim edilebileceği tarih önceden kişiye bildirilmektedir. Vasisi olanların, vasilerinin raporu teslim almaya gitmesi gereklidir.

Hastane Aracılığı İle Engelli Raporu Sorgulaması Nasıl Yapılır?

Sağlık raporunun alınacağı hastaneye gidilerek de sağlık engelli raporu ile ilgili gerekli sorgulamalar yapılabilmektedir. Raporun onaylanıp onaylanmadığı, raporun ne zaman verilebileceği bilgisi hastane tarafından verilmektedir.

Engelli Raporu Alım Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Detaylar Nelerdir?

Engelli raporu için önemli ayrıntılar şunlardır:
  • Devlet hastanesinden engelli sağlık raporu alınırken, rapor birden fazla kopyalı şekilde talep edilmelidir.
  • Alınan raporun üzerinde aslı gibidir ibaresinin bulunması gereklidir.
  • Kopya raporlarda da aslı gibidir ibaresinin yer alması durumunda; talep edilen bütün kuruluşlarda ilgili rapor geçmektedir.
  • Kurumlar tarafından engelli raporlarının resmi geçerliliğinin olması için kopya ya da asıl olmaları fark etmeksizin; aslı gibidir ibarelerinin olması gereklidir.

Engelli Raporunun Geçerlilik Süresi Var Mıdır?

Engelli raporu kişinin engel oranına göre süreli veya süresiz olabilmektedir. %40 üzerinde engel oranına sahip olan bireylerin eğer tedaviye yanıt verebilecek durumda oldukları kabul edilir ise; bu durumda kendilerine belirli bir süre geçerli olan sağlık raporu verilmektedir. Raporun süresi dolduktan sonra tekrar rapor için başvuru yapmaları ve muayene olmaları gereklidir. Ancak %90 ve üzerinde engel oranına sahip olan bireylere verilen engelli raporu süresizdir.

Engelli Raporunda Engel Hesaplamaları Hangi Engeller Üzerinden Yapılmaktadır?

Engelli raporunda %40 engel bulunabilmesi için yapılan hesaplamaya katılan bazı engeller bulunmaktadır. Bu engel durumları ise aşağıda sıralanmıştır:
  • Kulak, burun ve boğaz
  • Görme duyusu
  • İşitme duyusu
  • Zihinsel, davranışsal veya ruhsal rahatsızlıklar
  • Deri rahatsızlıkları
  • Kardiyovasküler hastalıklar
  • Hemopoetik
  • Sindirim hastalıkları
  • İdrar yolları rahatsızlıkları
  • Kadın hastalıkları
  • Yanıklar
  • Solunum rahatsızlıkları
  • Hormonal durumlar
  • Kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları
  • Sinir sistemi hastalıkları
  • Kanser gibi onkolojik rahatsızlıklar

Engelli Raporu İle Araç Alınırken Bilinmesi Gereken Konular

  • İSPARK gibi belediyeye ait park olanaklarından da ücretsiz olarak yararlanabilirler.
  • Pek çok alışveriş merkezinde, engelli araçları için özel ücretsiz park yerleri bulunur.
  • Bu tip araçların ödünç verilmesi mümkün değildir.
  • Aracı satmak istediğinizde beş yıl içinde yapılacak satışlarda ÖTV ödenmesi gerekir. Ancak beş senelik süre sonunda araç ÖTV ödenmeden satılabilir.

Kaynaklar:

10.08.2019 Tarihli 30858 Sayılı Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Değişiklik 20.02.2019 Tarihli 30692 Sayılı Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlemesi Hakkında Yönetmelik 29.12.2020 Tarihli 31349 Sayılı Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Değişiklik
Editör: TE Bilisim