Emeklilik her ne kadar tüm çalışanların rahata erecekleri bir dönem olarak algılansa da bazı durumlarda şartların yerine getirilmemesi nedeniyle emeklilik hakkı oluşmamaktadır. Bu durumda olan kimseler ise emekli olmak yerine toptan ödeme almak istemektedirler. Ancak toptan ödeme konusunda farklı yorumlar yapılmakta ve bu tutum ise toptan ödeme almak isteyenler için konunun net olarak anlaşılmamasına neden olmaktadır. Emekli olmaya hak kazanamayan vatandaşlara Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından toplu olarak ödeme yapılıyor. Emeklilik için talep edilen yaş şartını doldurmasına rağmen prim günlerini tamamlayamayan ya da tamamlama ihtimali bulunmayan sigortalıların prim ödemesi adı altında çalışma dönemleri boyunca SGK’ya ödedikleri parayı toplu olarak geri alabilirler. SGK’dan toplu prim ödemesi iadesi alabilmek için vatandaşların belirtilen şartlara uygun olması ve mutlaka kuruma başvurularını iletmeleri gerekmektedir.

Toptan Ödeme Hangi Durumda Talep Edilir?

Toptan ödeme olarak adlandırılan durum, emekli olamayan sigortalı kişilerin kendi isimlerine ilgili süreler boyunca yatırılan primlerin sosyal güvenlik kurumundan geri alınmasına denilmektedir. Toptan ödeme şartları, emekli olma şartlarının sağlanamaması halinde geçerli olmaktadır. Bilindiği üzere emekli olma şartları sigortalılık süresi, kişinin cinsiyetine ve sigorta başlangıç tarihine göre değişkenlik göstermekte, bu yüzden emekli olmak için net tarihler söylenememektedir. Ancak temel niteliği prim ödemiş olmak, sigortalı olarak belirli bir süreyi doldurmak ve emeklilik yaş şartlarının tamamlanması ile emeklilik ya da yaşlılık aylığı almaya hak kazanılmaktadır. Emeklilik için gereken sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş şartlarının üçünün de tamamlanması kişileri emekli yapmaktadır. Ancak bu şartlar herkes için farklılık göstermekte ve bazı durumlarda bir ya da birden fazla şartın tamamlanmaması halinde emekli aylığına hak kazanılmamaktadır. Toptan ödeme olarak adlandırılan ödeme ise prim ödeme gün sayısını tamamlayamayan sigortalar için geçerlidir. Bu nokta önemli olup toptan ödeme sadece prim gün sayısının tamamlanmadığı durumlarda söz konusu olmaktadır. Toptan ödeme konusunda asıl belirleyici etmen, sigortalılık süresinin emeklilik için uygun olması ancak prim ödeme gün sayısına ulaşılmaması halinde geçerlidir. Başka bir deyişle her sigortalı daha sonra emekli olmaktan vazgeçip toptan ödeme imkânından yararlanamamaktadır. Belirtilmesi gereken bir diğer önemli nokta da sosyal güvenlik alanında iki farklı yasa ile bu durumun değişkenlik gösterebildiğidir. Sosyal güvenlik yaşamında 2008 sonrasındaki kapsayan 5510 sayılı kanun ve 5510’dan önceki 506 sayılı kanun toptan ödeme konusunda farklılık gösterebilmektedir.

Kanunlara Göre Toptan Ödeme Şartları

Toptan ödeme konusunda 2008 öncesi ve sonrası olmak üzere iki ayrı kanun temel alınmaktadır. Geçersiz sayılan 506 sayılı kanun çerçevesinde olanlar için toptan ödeme; sigortalı olarak çalışılan işten ayrılan ve emeklilik aylığı bağlanmasına hak kazanamayan, 50 yaşının doldurulması halinde kendisinin ve işverenlerinin ödediği primlerinin toplamı kendi isteği üzerine verilmektedir. 2008 sonrasında yürürlüğe girmiş olan 5510 sayılı kanun çerçevesinde ise konuyla ilgili hükümler kadın 58 ve erkek 60 yaş şartlarına bağlanmıştır. Buna göre; herhangi bir nedenle çalıştığı işten ayrılan ya da işyerini kapatmak durumunda kalan kimseler, prim gün sayılarının eksik olmaları ve ilgili yaş şartlarını tamamlamaları halinde, emekli olamayacaklarını anlamaları halinde yatırdıkları ya da yatırılan prim tutarlarını talep edebilmektedirler. Toptan ödemenin yapılması 2008 sonrası sadece eksik kalan prim gün sayısına göre gerçekleştirilmektedir. Toptan ödemenin alınması sonrasında emeklilik konusunda tekrar fikir değiştirerek emekli olmak için prim ödemek isteyenler için toptan ödeme ile silinen prim gün sayılarını ve sigorta prim kazanç tutarlarının güncelleme yaparak, “ihya” sisteminden yararlanabilmektedir. Ancak unutulmaması gereken nokta toptan ödemenin alınması halinde o zamana kadar yatırılan tüm prim gün sayıları silinmektedir ve daha sonradan tekrar emeklilik sistemine giren kimseler için ihya işlemleri yapılacak olsa da özellikle bu durum prim ödemeleri yüksek olacağı için sisteme girmiş kimseleri zorlayabilecektir. Toptan ödeme almadan önce bu bakımdan iyi düşünülmeli ve genellikle daha sonra emekli olma düşüncesi hakim ise toptan ödeme talebi yapılmamalıdır.

SGK Prim İadesi Alma Şartları Nelerdir?

SGK'dan prim iadesi almak isteyen vatandaşlar, aşağıda ki şartları yerine getirmesi gerekiyor.
  • 4A (SSK) statüsünde sigortalı olarak bir işte çalışmamak ya da 4B (Bağkur) statüsünde kendi adına çalışmamak (Bağkur’luların iş yerini kapatmış veya devretmiş olması şarttır.)
  • Normal şartlarda emeklilik için geçerli olan; yaş, prim ödemesi ve sigortalılık süresinden en az 2 tanesini tamamlamış olmak
  • Erkekler için 25 yıllık, kadınlarda 20 yıllık hizmet süresini doldurmak ve erkekler için 60, kadınlar için 58 yaşını tamamlamak
Bu şartlara uygun olan sigortalı vatandaşlar için toplu prim geri ödemenin değerlendirilmesinde 2008 tarihi büyük önem taşır. SSK’lıların 2008 yılından önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primleri 2008 yılından sonra sadece işçi primleri geri alınabilmektedir. 4B (Bağkur) sigorta kolu için tarih ayrımı yapmadan tüm primler geri verilmektedir. Ayrıca Genel Sağlık Sigortası için ödenen primler, doğum borçlanması, askerlik borçlanması veya yurt dışı borçlanması için yapılan prim ödemeleri iade edilmemektedir.

4500 Gün Emeklilik Şartları Nelerdir, Maaşı Ne Kadar?

Ölüm Halinde Emekli Maaşı Ne Kadar Düşer ?

4A – 4B – 4C – Ne Zaman Emekli Olurum, Emeklilik Hesaplama

Editör: TE Bilisim