Madde Bağımlılığı Nedir, Nedenleri Neler?
Madde bağımlılığı tanımı itibariyle kendi sağlığına fiziksel ve psikolojik zarar veren, sağlığı için faydalı olmayan ancak beyinde bağımlılık yaratarak kişinin düzenli olarak çeşitli maddeleri kullanmasına denilmektedir. Madde bağımlısı olan kişiler bu maddeleri almadıklarında kendilerini çok kötü hissederler, bağımlılıkları ileri düzeydeyse o maddeyi alabilmek adına her şeyi yapabilirler. İlk başlarda genelde madde kullanımı keyif verici olarak görünmektedir zaten bağımlılığı sağlayan ya da bu yapay haz hissidir. Ancak zamanla artık keyif verici olarak kullanılmasından çok kişinin bağımlığı olduğu, onsuz yapamadığı ve tüm yaşamını bunun üzerine kurduğu bir hale dönüşür. Bağımlılık arttıkça kişi bu maddeyi daha çok kullanmak isteyecektir. Onu bulmak için aramaya başlar, daha önceden kendisine yapmayacağını söylediği şeyleri kolaylıkla yapmaya başlar, kendisini maddi ve manevi olarak o maddeyi temin etmeye harcamaya başlar. Zamanla almış olduğu maddedeki haz miktarı azalacağı ve kişi buna alışacağı için hazzın miktarını arttırmak için maddenin de miktarı artmaktadır. Örneğin kişi önceden iki günde bir madde kullanıyorsa gittikçe kullanım süresi azalacak ve her gün kullanmaya ya da gün içinde dahi pek çok kez kullanmaya başlayacaktır. Bu zamanda ise maddenin fiziksel ve psikolojik çöküş etkileri kendisini gösterir. Kişi titremeye, terlemeye, sosyal yaşamdan kopmaya, fiziksel rahatsızlıklar göstermeye başlar ve bu durum yani madde kullanma durumu ölüme dahi gidebilir. Genelde madde kullanımı ölümle sonuçlanmaktadır ve pek çok kişi bu sebepten yaşamını kaybetmiş, kaybetmeye de devam etmektedir.Madde Bağımlılığı Niçin Oluşur?
Madde bağımlısı olmak için en önemli etmen bağımlılık yaratacak maddenin uyarıcı özelliğinin olmasıdır. Bu bakımdan herkes madde bağımlısı olabilir, maddelerin kullanılması ile birlikte bağımlılık kendisini gösterir ve bu maddeleri “az” olarak kullanmak diye bir durum yoktur. Madde bağımlılığı her zaman artan bir bağımlılık gösterir ve az olarak kullanıldığında bile büyük etkileri olur. Madde bağımlılığı nedenleri arasında en büyük etmen kişinin psikolojik olarak kendisini rahat, huzurlu ve mutlu hissedememesidir. Esasında madde bağımlılığı için yapılmakta olan araştırmalar çok farklı alanlara odaklanabilmektedir. Bu araştırmalar kapsamında kişilerin yaşadıkları zor yaşamlar, aile bağlarının kötü ya da gevşek olması, sosyal çevre olarak kötü kimseler ile yakınlık kurmak, ergenlik bunalımları, kendini ispatlama çabası, sağlanan yapay hazzın gerçek yaşamda bulunmaması, kişinin sorunlarını ve sorumluluklarını ertelemek çabası, ilk gençlik yaşları ve bunun getirdiği farklı şeyler yapma isteği gibi etmenler madde kullanımına kimseleri itmektedir. Madde bağımlılığı için para genelde en büyük etmen olarak görülür ama maddi duruma göre madde bağımlılığı eş değer değildir. Madde bağımlılığını tüm ekonomik durumdakilere pazarlamak için üreticiler herkesin alım gücüne göre uyuşturucu maddeleri piyasaya sürmektedirler. Bağımlılık yaratan maddelerin sayıları o kadar çoktur ki bu bakımdan herkes kendi alım gücüne göre madde bulabilmektedir. Genelde maddi durumu iyi olanlar daha uzun sürede kendilerine zarar verecek olan maddeleri, ekonomik açıdan kötü olanlar ise çok kısa sürede kendilerine etki edecek maddeleri tercih etmektedirler. Her durumda da kişi madde kullanmaya başladıktan sonra büyük oranlarda zararlar görmektedir.Madde Bağımlılığı Tedavisi İçin Nereye Başvurulur?
Madde bağımlılığı tedavisi mümkündür ancak burada en önemli nokta bağımlı olan kişinin tedavi olmak istemesidir. Kendisi istemediği halde tedavi edilmeye çalışması olumlu sonuçlar vermeyecektir. Madde bağımlılığı aynı zamanda filmlerde gösterildiği gibi uyarıcı maddelerin içinde boğulmak değildir, benzeri maddeleri iki kez kullanmış olan bir kişi bağımlı sayılmaktadır çünkü ikinciden sonra kısa bir süre içinde devamı da gelecektir. Bu bakımdan madde bağımlılığı tedavisi için ne kadar erken davranılırsa o kadar iyi olacaktır. Öncelikle madde bağımlılığının anlaşılması için anne ve baba başta olmak üzere aile bireylerinin dikkat etmesi gerekmektedir. Ergenlik ve ilk gençlik yaşlarında madde bağımlısı olanların neredeyse tamamı aile ortamlarındaki mutsuzluk, huzursuzluk ve benzeri sebeplerden ötürü madde kullanmaya başlarlar. Bunu ilk kez kullandıklarında kendilerine yapay bir mutluluk ve yapay bir özgürlük hissi sunulduğu için çok kısa sürede bağımlı olabilirler. Aile ortamının mutlu, huzurlu, saygılı ve sevgi dolu olması pek çok şeyde olduğu gibi madde bağımlılığından kurtulmak için de etkilidir. Diğer yaşlarda da kişilerin madde bağımlılıkları nedenlerine bakıldığında aileleri ile sorunlar ortaya çıkmaktadır. Kişinin madde bağımlılığından kurtulmasının ilk işareti, bağımlısı olduğu maddelerin insana ne büyük zararlar verdiğini idrak edebilmesidir. Kendisini kötü bir yaşamda tuttuğu ki her türlü madde bağımlılığı her zaman kötü bir yaşam kalitesini beraberinde getirir, bu durum anlaşılırsa kişi tedavi olmaya karar verecektir. Madde bağımlılığı için öncelikle hastanelerde yer alan AMATEM’ler bulunmaktadır. Bu kuruluşlar Yeşilay kapsamındadır ve psikiyatrist desteği ile tedavi yapmaktadırlar. Genelde maddi bağımlılığından kurtulmak için fiziksel bir müdahale yapılmaz. Kişinin psikolojik olarak bağımlılığını sonlandırması gerekmektedir. AMATEM’e başvuru yapmak için Yeşilay’ı arayabilir ya da devlet hastanesine giderek ilgili birimden destek alabilirsiniz. Bunun yanında özel psikiyatri kuruluşlarına da gitmeniz yine tedavi olmanıza yardımcı olacaktır.
Editör: TE Bilisim
