Ekim ayına ait işsizlik ve kısa çalışma ödenekleri Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk tarafından 5 Kasım’da ödenmeye başladığı açıklandı. Buna göre ödenekten yararlanmakta olanlar 5 Kasım’dan itibaren hesaplarını kontrol edebilirler.
Kısa Çalışma Ödeneği Ödenmeye Başladı
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk tarafından yapılan açıklamada, Ekim ayına ait olan işsizlik ve kısa çalışma ödenekleri tutarlarının 5 Kasım’dan itibaren hesaplara yatırılmaya başlandığı bildirildi. Pek çok kişinin yararlandığı ve ödemelerin yatırılmasını beklediği işsizlik ve kısa çalışma ödeneklerini almak için hesapların kontrol edilmesi gerekiyor. Sistemde IBAN bilgileri olmayan ya da hatalı olan kimselere ise PTT üzerinden ödemeler yapılıyor.
Kısa çalışma ödeneği hakkında ise ödemelerin ne kadar süreceği merak ediliyor. 26 Mart 2020 tarihinde ilk kez verilmeye başlanan kısa çalışma ödeneği, koronavirüs salgını yüzünden ekonomik olarak etkilenen kimselere, alınmış olan ekonomik önlemlerden birisi olarak verilmeye başlanmıştı. Daha önceden 17 Kasım’da biteceği açıklanmış ancak salgının şiddetini sürdürmesi ile birlikte kısa çalışma ödeneği 2 ay daha cumhurbaşkanı kararı ile uzatılmış ve 17 Ocak 2021 tarihine kadar devam edecek. Yeni koronavirüs nedeni ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamında yer alan zorlayıcı sebepler nedeniyle kısa çalışma uygulanmakta olan işyerleri adına kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılması hakkında verilen cumhurbaşkanlığı kararı, resmi gazetede yayımlandı. Bu bakımdan ödenek süresi iki ay daha uzatıldı ve ödenek işverenler ve işçiler için 17 Ocak 2021 tarihine kadar ödenmeye devam edecek. Kasım ayı kısa çalışma ödenekleri ise dün itibariyle, bakanın açıklamasından sonra hesaplara yatırılmaya başlandı.
Kısa Çalışma Ödeneğini Kimler Alıyor?
Kısa çalışma ödeneği pek çok kimse tarafından merak ediliyor. Kısa çalışma ödeneği temelde genel ekonomik, bölgesel, sektörel kriz ya da zorlayıcı etmenler ile işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin yani mesai saatlerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması ya da devam koşulu aranmadan işyerinde faaliyetin tamamen ya da kısmen en az dört hafta süre ile durması halinde, işyerlerine üç ayı aşmayacak şekilde, işçilere sigortalı olarak çalışamadıkları dönemlerde gelir desteği sağlamakta olan bir uygulama olarak biliniyor.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için de belirli şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Buna göre tam mesai saatleri ile çalışan işçiler bu ödenekten yararlanamıyorlar. Bir başka açıdan, kısa çalışma ödeneği kapsamına alınmış işçilerin işverenler tarafından tam mesai yapmaya zorlanmaları da mümkün olmuyor. Bu noktada olan yani kısa çalışma ödeneği kapsamında olanların işverenler tarafından tam mesai yapmalarına zorlanmaları halinde şikayet hakları bulunuyor. Kısa çalışma ödeneği de bir tür işsizlik maaşı olduğu için bu durumda olan kimselerin İŞKUR’a ya da bakanlığa şikayetçi olmaları gerekiyor. Yapılacak incelemeler sonrasında kısa çalışma ödeneğinde usulsüzlük yapıldığı tespit edilmesi halinde işyerine uygulanan destek sona eriyor ve bir daha başvuru hakkı bulunmuyor. Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta da kısa çalışma ödeneğinin süresinin uzatılmasına karşılık, önceden yapılmış başvurular değerlendirmeye alınıyor ve işyerleri için yeni başvurular alınmıyor.
Kısa Çalışma Ödeneği Hesaplaması Nasıl Yapılıyor?
Pek çok işçinin faydalandığı kısa çalışma ödeneğinin hesaplanması da işverenler ve işçiler açısından merak ediliyor. Kısa çalışma ödeneği hesaplaması yapılırken, çalışmakta olan kimsenin 12 aylık kazancı üzerinden prime esas teşkil eden kazancı dikkate alınarak hesaplama yapılıyor ve günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı hesaba dahil ediliyor. Aynı zamanda kısa çalışma ödeneğinin hesaplamasında bir diğer önemli nokta da ödeneğin aylık asgari ücret brüt tutarının yüzde 150’yi geçmemesi şartının bulunuyor olması. Bu bakımdan yapılan hesap ve başvuru yapan iş yerlerinin işçilerine sağlanan ödenek, işçilerin temelde çalışmadıkları günler için ek ödeme olarak görülüyor. İşyerinin tam olarak faaliyetlerine ara vermesi, durdurması halinde ise kısa çalışma ödeneği en üst sınır olan 4 bin 380 TL’yi aşamıyor.
Bu bakımdan 12 ay asgari ücretten primi ödenmekte olan ve asgari ücret ile çalışanların brüt kazancının yüzde 60’ı temel alınıyor ve bu da günlük 33 liraya denk geliyor. Aylık olarak ise bin 593 lira ödeme yapılıyor. Bu miktardan aynı zamanda 7 lira damga vergisi kesintisi oluşuyor ve böylece günlük 52 lira, aylık ise 1580 lira ödenekten yararlananlara ücret yatırılıyor.
Kısa Çalışma Ödeneğinden Kaç Kişi Yararlanıyor?
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk aynı zamanda şimdiye kadar kaç kişinin ödenekten yararlandığı konusunda da açıklama yaptı. Buna göre kısa çalışma ödeneği kapsamında 3 milyon 575 bin çalışan yararlandı ve toplamda da 16 milyar 578 milyon 955 bin TL ödeme yapılmış oldu. Ücretsiz izne ayrılanlar ve iş sözleşmesi feshedilenler için sağlanmış olan nakdi ücret desteğinden ise 1 milyon 901 bin kişi yararlandı ve toplam ödeme miktarı da 3 milyar 611 milyon 536 bin TL oldu.
