Bu yazımızda kendi evlerinde, herhangi bir işveren ve ya kuruma bağlı kalmadan, el emeği göz nuru dedikleri el işleri ile uğraşan kadınların sigortalılıklarını ele alacağız.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 16 ncı maddesine göre hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte evde el sanatları ile uğraşan ev kadınlarının daha az prim ödeyerek isteğe bağlı sigortalılık yoluyla emeklilik hakkını elde etme ve sağlık yardımlarından yararlanma hakları bulunmaktadır.
5510 sayılı Kanununun “Kendi Adına Ve Hesabına Tarımsal Faaliyette Bulunan Sigortalılar İle Esnaf Muaflığından Yararlanan Kadın Sigortalılara İlişkin Geçiş Hükümleri” başlıklı Geçici 16 ncı maddesinde “31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işleri, hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yaptıkları Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre tespit edilen kadın isteğe bağlı sigortalılar; bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının onbeş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık, ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler.” ifadesi yer almaktadır.
Buna Göre Hangi Ev Hanımları Bu Koşullardan Yararlanarak Sigortalı Olabilecek?
Dışarıdan işçi almamak, işi endüstriyel tarza dönüştürmemek kayıt ve şartı ile oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, her nevi nakış işlerini ve her nevi turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, ip ve urganları dükkân açmaksızın satma işlemlerini,
- Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak ,
- Ticari, tarımsal veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olmama koşullarına sahip bulunarak yerine getirmek,
- Herhangi bir işverene iş sözleşmesiyle tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yapmak,
şartlarını sağlayarak 1710/2008 tarihinden sonra aynı şartlarla bu işleri yaptıkları tespit edilen kadınları ile 1/3/2011 tarihinden itibaren ayın işleri yaptıkları tespit edilen kadınlar, isteğe bağlı sigortalı olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi ödeyebilecektir
Başvurular Nereye, Nasıl Yapılacak?
Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenler, vergi dairelerinden alacakları yazılarla , “İsteğe Bağlı Sigortalı Giriş Bildirgesi”( SGK, 2013/11 sayılı Genelge, EK-22) formunda “193 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (6) numaralı bendinde sayılan işleri yapmam nedeniyle isteğe bağlı sigortalı olmak istiyorum” kısmını işaretleyerek ikamet ettikleri yerdeki sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne müracaat edecekler, sigortalılıkları da müracaat ettikleri tarihi takip eden günden itibaren başlatılacaktır.
Bu sigortalılık türü, zorunlu olmayıp tamamen kişinin isteğine tabidir ve isteğe bağlı sigortalılık içerisinde yer almaktadır. Bu yüzden, bu kapsamda ödenen primler 4/1-b ( Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilmektedir.
Prim Ödeme Miktarları
2008 yılı için prime esas günlük kazanç alt sınırının onbeş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık, ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler.
Yukarıda sayılan işleri yapan ve şartları sağlayan ev kadınları her ay 30 gün prim ödemek yerine 2012 yılı için 19 gün, 2013 yılı için 20 gün, 2014 yılı için 21 gün, 2015 yılı için 22 gün, 2016 yılı için 23 gün, 2017 yılı için 24 gün, 2018 yılı için 25 gün, 2019 yılı için 26 gün, 2020 yılı için 27 gün, 2021 yılı için 28 gün, 2022 yılı için 29 gün, 2023 ve sonraki yıllar için 30 gün prim ödeyerek her ay 30 gün sigortalılık hizmeti kazanabilmektedirler.
Vergiden muaf olarak evde el işi yapan kadınlar, prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında olmak kaydıyla kendileri tarafından belirlenecek kazancın %32’si oranında prim ödemektedirler. Bu primin %20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, %12’si genel sağlık sigortası primi olmaktadır. 01/01/2015-30/06/2015 döneminde bu kapsamda sigortalı olmak isteyen bir kişi 22 gün üzerinden en düşük (40,05x 20)x%32=281,95-TL prim ödeyecek, prim ödenen gün sayısı 30 gün sayılacaktır.
Kanunun geçici 16 ncı maddesine göre sigortalı olan isteğe bağlı kadın sigortalıların 2015 Yılında Ödeyecekleri Primler;
01.01.2015-30.06.2015 tarihleri arasında 281,95 TL
01.07.2015-31.12.2015 tarihleri arasında 298,85 TL
