İş yaşamının özellikle bazı meslek kollarında sık görülen durumlarından birisi çalışma gücü kaybının artmasıdır. Meslekte kazanma gücü kaybı ya da maluliyet nedeniyle emekli olmuş kişinin kendisine bağlanacak olan aylığının da artış gösterip göstermeyeceği aldığı maaşa göre değişkenlik göstermektedir.

Çalışma Gücünün Kaybı ile Emeklilik Hesabı

Çalışma gücünün kaybı yani malulen emekli olmak için emeklilik diğer şartlarının yanında en önemli etmen yüzde 60 ya da daha fazla çalışma gücü kaybının yaşanması yani iş göremezlik şartı aranmaktadır. Bu bakımdan malulen emekli olduktan sonra iş göremezlik derecesi artan kişinin malullük aylığı da değişmemektedir. Çünkü malullük aylığı sigortalılık süresi dikkate alınarak hesaplanmaktadır. Fakat 5510 sayılı kanun kapsamında malullük aylığının hesaplanmasıyla ilgili olarak 27’nci maddede; sigortalı başka birisinin sürekli bakıma muhtaç olması halinde ve bu durumun tespit edilmesi halinde, aylık bağlama oranının 10 puan artış göstereceği belirtilmektedir. Bu durumda şayet kişi malulen emekli olup aylık bağlandıktan sonra iş göremezlik derecesinde artış yaşanırsa, bu nedenle de başka birisinin sürekli bakımına muhtaç duruma gelirse, bu noktada almış olduğu emekli – malullük aylığı 10 puan artış gösterecektir.

Engellilerin Erken Emekliliğinde ve 2022 Engelli Maaşında Durum

Yüzde 40 ve daha fazlası engelli kapsamına girdiği için bu durumda da vergi indirimi sebebiyle yaşlılık aylığı bağlanmış, başka bir deyişle erken emekli olmuş kişinin daha sonra engellilik ortanı artış gösterse dahi kendisine bağlanmış olan emekli aylığı değişmemektedir. Çünkü bağlanmış olan emekli aylığı prim günleri esas alınarak hesaplamaya tabii tutulmuştur, bu yüzden daha sonra o kişinin engellilik oranı artış gösterse dahi prim gün sayısı değişmemiş olacağı için daha önceden hesaplanıp bağlanmış olan emekli aylığı da herhangi bir değişikliğe uğramamaktadır, bu durumda yeniden hesaplama yapılmamaktadır. Bunun yanında hiçbir sosyal güvencesi olmayan ve maddi durumu da iyi olmayan kimseler için 2022 sayılı kanuna göre engelli aylığı ödenmesinde, engel oranı yüzde 70’in altında olan kimseler ile engellilik oranı yüzde 70 ya da daha fazla olan kimselere farklı miktarda maaş ödendiğinden, başka bir deyişle yüzde 70 ya da daha fazla engelli olan kimse bakıma muhtaç engelli sayılıp kendisine daha yüksek maaş ödemesi yapıldığından, kişinin engelli aylığının bağlandığında engellilik oranı yüzde 70’i n altındayken, daha sonra engellilik oranı artar ve yüzde 70 veya daha fazla hale gelirse, bu kişiye bağlanan engelli aylığının artması da mümkündür. Buna rağmen kişinin engellilik oranın artması halinde dahi yüzde 70’in altında oran kalıyorsa, bu kimsenin aldığı engelli aylığının miktarı değişmemekte, bunun yanında kişi zaten yüzde 70 ya da daha fazla engelli olduğu için aylık almaktaysa, engellilik oranı artış gösterse dahi bu kişiye ödenen engelli aylığının miktarının da herhangi bir değişiklik söz konusu olmayacaktır.

İş Kazası ya da Meslek Hastalığından Ötürü Malul Aylığı Alanlarda Durum

İş kazası ya da meslek hastalığı gerekçesiyle yüzde 10 ya da daha fazla meslekte iş gücü kaybı meydana gelmesi halinde ise kendisine sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış kişiye ödenen aylık, malullük ya da emekli aylıklarından farklı olacak şekilde, prim gün sayısına bakmadan meslekte kazanma gücü oranı temel alınarak hesaplandığı için kişinin iş kazası ya da meslek hastalığına bağlı olarak meslekte kazanma gücü kaybının yani iş göremezlik derecesinin artış göstermesi halinde kendisine bağlanmış olan sürekli iş göremezlik gelirinin yani aylığının da artışını sağlamaktadır.
Editör: TE Bilisim