Milyonlarca kişiyi ilgilendirme olan vergi, prim ve diğer borçların yapılandırmasına dair kanun teklifi TBMM tarafından kabul edildi. Resmi Gazete’de yayımlanması ile birlikte pek çok borç için yapılandırma süreci başlayacak. Bu durumda ise yapılandırmadan yararlanmak isteyenler yapılandırmanın nasıl yapılacağını merak ediyorlar.

Yapılandırma Süresi Nedir?

Kabul edilen kanun kapsamında 31 Ağustos 2020 tarihinden önce kesinleşmiş olan prim, vergi ve diğer borçlar yapılandırma kapsamına alınıyor. Yapılandırma hakkından yararlanmak için ise 31 Aralık 2020 tarihine kadar başvuru yapılması gerekiyor. Bu süre yani başvurusu süresi ise bir defalık olmak üzere cumhurbaşkanı kararı ile bir ay daha uzatılabilecek. Yapılandırmaya başvuru yapmış olanların ilk taksit ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu haricinde olan kurumlara ait olan borçların ödemeleri ise Ocak ayında, SGK borçları ise Şubat ayında yapılacak. Yine cumhurbaşkanı kararı ile ilk taksit ödeme süreleri de bir ay daha uzatılabilecek. Mecliste kabul edilen kanun, birkaç gün içerisinde Resmi Gazete’de yayımlanacak ve hemen ardından Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu başvuruları almaya başlayacak. Başvuruların hangi şartlar altında yapılacağına dair detaylı bir yol haritasının da yine ilgili kurumlar tarafından açıklanması bekleniyor. Özellikle koronavirüs salgını yüzünden başvuruların internet üzerinden yapılması bekleniyor. Başvuru sonrasında ilgili kurumlar kanun dahilinde olan borçları yeniden yapılandıracaklar ve ödeyecek taraflara da ayrıntılı ödeme planı sunacaklar.

Borçlar Nasıl Belirlenecek?

Yapılandırmanın mecliste kabul edilmesinden sonra pek çok kişi borçların ve yapılandırmaya konu olan tutarların nasıl belirleneceğini merak ediyor. Borçlara esas teşkil eden ana para her durumda tahsil edilmiş olacak. Başka bir deyişle yapılandırma anapara üzerinden herhangi bir silme işlemi sağlamıyor. Gecikme faizi ve gecikme cezaları yerine ise yurtiçi tüketici fiyat endeksi YİÜFE hesaplaması yapılarak oluşan enflasyon farkı alınacak. Enflasyon farkının belirlenmesinde ise kolaylık sağlanması bekleniyor. Buna göre Ekim 2016 tarihine kadar enflasyon görece daha makul seviyelerde olduğundan, o tarihe kadar TÜİK tarafından açıklanan veriler dikkate alınacak. Kasım 2016 sonrasında ise enflasyon yükseldiği için yapılandırmanın uygulanabilir olması için YİÜFE artışı aylık bazda 0,35 oranında alınacak. Borcu olanlardan, bu şekilde yapılacak hesaplama ile enflasyon farkı ile ana borcu ödemeleri talep edilecek. Yapılandırma yapmış olanlar ise borçlarını 6, 9, 12 ve 18 aylık taksitler halinde ödeyebilecekler. Şayet talep edilirse borçlar ilk taksit ya da ikinci taksitte de tamamı ödenebilecek. Taksitle ödemeyi seçenlerin göz önünde tutması gereken nokta, taksit sürelerine göre faiz ödemesi yapacaklar. Taksit faizi borcunu örneğin 6 ayda ödeyenler için yüzde 4,5, 9 taksit için yüzde 8,3, 12 taksitte ödeyenlerden yüzde 10,15, 18 taksitte ödeyenlerden ise yüzde 15 faiz alınacak. Taksit ile ödenen toplam tutar hesaplamasında ise kurumun temel alacağı anapara ve enflasyon farkının katsayısının çarpımı ile bulunacak. Bu durumda örneğin anapara ve enflasyon farkı 1000 TL olan borçlu, 6 aylık bir ödeme tercihi yaparsa bu durumda 1000 TL x 1,045 şeklinde hesaplama ile toplamda 1045 TL ödeme yapmış olacak. Aynı kişinin 18 ayda ödeme yapması halinde ise toplamda ödeme 1150 TL olacak ve eşit 63 liralık taksitler ile ödeme yapılacak.

Peşin Ödeyenler İçin Avantaj

Öte yandan yapılandırma kapsamında borçlarının anaparasını ilk ya da ikinci taksitte peşin ödeyenler için önemli bir avantaj bulunuyor. Bu şekilde ödeme yapanlar için hesaplanmış olan enflasyon farkının yüzde 90’ı silinecek ve sadece yüzde 10 oranında enflasyon farkı talep edilecek. Eğer borcun tamamı ilk iki taksit şeklinde ödenmesi seçilirse bu durumda da enflasyon farkının sadece yüzde 50’si talep edilecek, kalan yarı kısmı ise silinmiş olacak. Bu bakımdan örnek bir hesaplama yapmak gerekirse, 1 Eylül 2015 tarihinde ödenmesi gereken 10 bin TL anapara vergi borcu olan kimse, gecikme faizi ile birlikte toplam borcu bugün 17 bin 500 TL civarında bulunuyor. Anapara olan borcun yüzde 70’i oranında bir ceza söz konusu oluyor. Bu durumda peşin ödeme halinde kişiden gecikme zammı yerine yüzde 16 oranında enflasyon farkı talep edecek ve borcu 11 bin 610 TL’ye düşmüş olacak. Ödemenin peşin yapılması aynı zamanda enflasyon farkının da 1610 TL’den 160 TL’ye inmesine neden olacak. Bu durumda borcun anaparasını peşin olarak ödeyen kimse yaklaşık olarak bahsedilen tutar kapsamında 7 bin TL avantaj elde etmiş olacak. Yapılandırmanın birkaç gün içerisinde başlaması ve başvuruların da internet üzerinden yapılması bekleniyor. Pek çok borç yapılandırma kapsamında olsa da sigara içme yasağına uymama ile kesilen cezalar ile koronavirüs cezaları yapılandırma kapsamında bulunmuyor. Bunun dışında maliye, SGK, KYK, trafik cezaları, idari cezalar gibi pek çok borç yapılandırma kapsamında tutuluyor ve ödeme tercihlerine göre borçlulara ödeme kolaylığı sunulacak. Aynı zamanda spor kulüplerinin borçları da yine yapılandırma kapsamında tutulacak ve 6 yıllık ödeme imkânı sunulacak.
Editör: TE Bilisim