Yurtdışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için emekli olma olanakları merak ediliyor. Yurtdışında çalışması olanlar erken emeklilik hakkı elde edemeyecekleri de bu soruların başında geliyor. Son yapılan düzenlemeler ile birlikte yurtdışında yaşayanlara erken emeklilik hakkı tanınmıştır.

Yurtdışında Yaşayanların Emeklilik Durumları

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları yurtdışında geçirdikleri iş yaşamlarını yani hizmet sürelerini Türkiye’deki sosyal güvenlik kanunu kapsamında geçerli sayabiliyorlar. Yurtdışı borçlanması adı verilen bu uygulama ile birlikte borç üzerinden gerçekleştirilecek olan prim ödemesi sayesinde Türkiye’de emekli olma hakkı kazanılmaktadır. Bu durum aynı zamanda yaşlılık, malulen ya da ölüm halleri gibi durumları da içermektedir. Yurtdışı borçlanması, yurtdışında çalışmış ya da ev hanımı olarak geçirilmiş süreleri kapsamaktadır. Bu sürelerin arasında bir yıla kadar olan işsizlik süreleri de dahil edilmiştir. Bu kapsamda yurtdışında yaşamış olanların büyük bir çoğunluğu Türkiye’de prim ödeyerek emeklilik hakkı elde edebilirler. Özellikle bulundukları ülkede kazandıkları paralar Türk lirasına göre değerli ise yüksek prim tutarları ödeyerek erken emekli olma hakkı kazanabilmektedirler. Ancak yurtdışı borçlanmasından yararlanmak için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.

Yurtdışı Borçlanma Şartları Neler?

Yurtdışı borçlanma şartları bu imkândan yararlanmak isteyenlerin yerine getirmeleri gereken şartlardır. Yurtdışı borçlanması için şartlar ilgili kanunlar kapsamında belirlenmiştir. Yurtdışında geçen sürelerin borçlandırılması için öncelikle borçlanma anında Türk vatandaşı olmak ya da doğum ile Türk vatandaşı olup da çıkma izni alınması suretiyle Türk vatandaşlığından çıkmak, borçlanma kapsamında ise yurtdışı sürelerini belgelendirmek ve yazılı olarak talepte bulunması gerekmektedir. Vefat etmiş sigortalı için hak sahipleri tarafından yapılacak olan borçlanma başvurularında da hak sahibinin borçlanma talep tarihlerinde Türk vatandaşı olması yeterli olmaktadır. Aynı zamanda borçlanılmak istenmekte olan sigortalıya ait olarak yurtdışı sürelerinde Türk vatandaşı olma şartı aranmamaktadır. Türk vatandaşlığı ile beraber yabancı ülkenin de vatandaşlığı devam ediyorsa, yani çifte vatandaşlık söz konusu ise yine yurtdışı borçlanma yapılabilmektedir. Gerekli işlemlerin ve gereken belgelerin tamamlanması sonrasında yurtdışı borçlanması yapabilirsiniz.

Yurtdışı Borçlanması İçin Hangi İşlemler Yapılır?

Yurtdışı borçlanması yapmak için yapılacak olan işlemler şu şekildedir;
  • Yurtdışı hizmet borçlanma talep dilekçesinin doldurulması; söz konusu belge dışında yurtdışında hizmet borçlanmasının talep edildiğine dair yazılı belge ile yapılacak olan başvurular da kabul edilmektedir. Fakat dilekçede bulunmakta olan bilgiler, borçlanma işlemlerini sonuçlandırmakta yeterli olmuyorsa borçlanma talebi reddedilmektedir. Yurtdışı borçlanma talep dilekçesi örnekleri ise Sosyal Güvenlik Kurumu resmi internet sitesinden üzerinden ulaşılmaktadır, aynı zamanda sosyal güvenlik merkezlerinden de dilekçelere ulaşmak mümkündür.
  • Çalışılmakta olunan ülkeye ait sigorta kartları ya da hizmet cetveli; yurtdışında geçerli olan sürelerin borçlandırma kapsamına alınması için bu sürelerin başvuru esnasında belgelendirmesi gerekmektedir. Bu kapsamda yurtdışı hizmet borçlanması başvurularında yurtdışı süreleri borçlanma talep dilekçeleri eki kapsamında yurtdışında çalışmaları gösterecek durumlarına uygun olacak belgelerden birisinin alınması gerekmektedir.
  • Kişinin yurtdışında çalışmış olduğu yere ait resmi statüde olacak belgeler,
  • Kişinin çalışmış olduğu yere bağlı olan vergi dairesinden alınmış olan hizmet belgesi,
  • Pasaport üzerinde yer alan çalışma izin belgelerinin tercümeleri ile başvuru yapılmaktadır.
SGK tarafından Türk vatandaşlarının yoğun olarak çalıştıkları ülkelerdeki başvuruların daha çabuk değerlendirilmesi için belirli birimler kurulmuştur. Bu kapsamda İsviçre’de çalışmış olanlar için yapılacak olan başvuru işlemleri Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Aynı zamanda Bulgaristan, Fransa, Almanya gibi ülkelerde çalışmış olanların başvuru işlemleri de yine bu daire kapsamında değerlendirilmektedir. Dilekçe esnasında da diğer ülkelere yönelik başvurular aynı merkez kapsamında işleme alınmaktadır. Başvuru yapılacak sosyal güvenlik merkezleri ise kimlik paylaşım sisteminde tespit edilecek adresin bulunduğu il, kimlik paylaşım sisteminde adres kaydı yoksa nüfusa kayıtlı olunan il, kimlik paylaşım sisteminde birden fazla kayıtlı adresi olması halinde hak sahiplerinin tercih edecekleri adres kapsamında bulunulan ildeki sosyal güvenlik merkezleri aracılığıyla belirlenmektedir.

Yurtdışı Borçlanma ile Erken Emeklilik Mümkün mü?

Yurtdışı borçlanma ile erken emeklilik hakkının elde edilip edilmeyeceği merak ediliyor. Son çıkarılan kanun kapsamında yurtdışında borçlanma yaparak Türkiye’de erken emeklilik hakkı kazanılmaktadır. Bu noktanın sağlanması ise yüksek prim tutarları ödeyerek gereken prim süresinin önceden kapatılmasına dayanmaktadır. Bu sayede yüksek prim ödeyen yurtdışında yaşayanlar hem erken emekli oldukları gibi hem de daha yüksek emekli aylığı alabilmektedirler. Yurtdışı borçlanması Bağkur kapsamında yapılmakta olup emekli olacaklar daha sonra Bağkur kapsamında emeklilik hakkı elde ediyorlar. Yurtdışı borçlanması için uygun şartların taşınması sağlanması halinde erken emekli olmak isteyenler mutlaka prim tutarlarının yüksek olmasına dikkat etmeleri gerekmektedir.

SGK Yurtdışı Borçlanma Miktarı Nasıl Hesaplanır?

Başvuru sahipleri tarafından yurtdışı borçlanma hesaplaması nasıl yapılır sorusu merak ediliyor. Yurtdışı borçlanma talep dilekçesinde borçlanılmak istenen süre belirtiliyorsa bu belirtilmiş olan süre, belirtilmemiş ise ispatlayıcı belgeler ile birlikte kayıtlı bulunulan tarihler arasındaki son tarih temel alınarak geriye doğru olacak şekilde borçlanılmak istenen gün sayısı temel alınarak hesaplama yapılmaktadır. Bu tespit hesaplaması için de 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün üzerinden hesaplama söz konusu olmaktadır. Sigortalılığın başlangıç tarihi öncesindeki süreler borçlanılmış ise bu durumda sigortalılığın başlangıç tarihi de borçlanılmış gün sayısı kadar geriye götürülmektedir. Bu şekilde Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına dahil hizmeti olmayan istek sahiplerinin sigortalılık başlangıç tarihleri de borçlarını tamamen ödeyecekleri tarihten borçlanılmış gün sayısı kadar geriye götürülmek amacıyla tespit edilmektedir. Daha fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması halinde ise sigortalılık süresinin başlangıcı da borcun en son ödenmiş olduğu tarihten borçlanılmış toplam gün sayısı kadar geriye götürülecek şekilde belirlenmektedir. İlk kez çalışmaya başlanılmış olan tarihin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edileceği ülkelerin listesine SGK’dan erişim mümkündür. SGK yurtdışı hesaplaması yapmak için bir miktar ödeme yapılması ve aynı zamanda hizmet dökümüne de işlem yapılması gerekmektedir. Yurtdışı borçlanması için e – devlet üzerinden sorgulama yapılabilmektedir. Bunun yanında ilgili kurumlar üzerinden de aynı şekilde görüşme yapılarak SGK yurtdışı borçlanma miktarlarının hesaplanması gerekmektedir. Bunun yanında yurtdışında kalınan süre içindeki hizmet ile birlikte geriye kalan prim ödemeleri için de miktarı öğrenmek mümkün olmaktadır. Borçlanmanın geçerlilik kazanması için tahakkuk ettirilmiş olan borç tutarının tebliğ edilmiş olduğu tarihten itibaren üç ay içinde ödenmesi gerekiyor. Bu süre kapsamında da ödeme yapmayanların yeniden başvuru yapmaları gerekiyor.

Yurtdışı Borçlanma ile Emekli Aylığı Nasıl Alınır?

Yurtdışı borçlanması ile emekli aylığı almak için belirli noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu noktalar;
  • Yurtdışında çalışılmaması ve ikamete dayalı sosyal sigorta ya da yardım ödeneği alınmaması,
  • Borçlanma miktarının tamamen ödenmesi,
  • Sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre aylığa hak kazanılmış hakların bulunması,
  • Emekli aylığı talebinde bulunulması gerekmektedir.
Bu maddeler arasında yer alan yurtdışında çalışılmaması, ilgili ülkenin sosyal güvenlik haklarına dahil olmamak anlamına gelmektedir. Başka bir deyişle iki ülkeden aynı anda emekli aylığı almak mümkün olmadığı için başvuru itibariyle halihazırda yabancı ülkede çalışıyor olunmaması gerekmektedir.
Editör: TE Bilisim