Bilindiği üzere emekli sandığı kapsamında çalışırken vefat eden ya da aylık alırken vefat eden kişilerin hak sahiplerine gerekli şartların sağlanması halinde ölüm aylığı bağlanmaktadır. Emekli sandığı kapsamında kimler hak sahibi konumundadır? Kimlere aylık bağlanır? Aylık bağlanma şartları nelerdir? Kime aylık hangi oranda bağlanır? Aylığın kesildiği haller nelerdir? Emekli sandığı ölüm aylıkları ile ilgili merak ettiğiniz tüm sorularınızın cevabı bu yazımızda;
Emekli sandığı kapsamında ölüm aylıkların bağlanma şartları ve oranları 5434 Sayılı Kanun ve 5510 Sayılı Kanuna göre farklılık gösterebilmektedir. İlk defa 5510 Sayılı Kanuna göre yani 2008 yılından sonra göreve başlayan memurlar ve hak sahipleri için ölüm aylığı koşulları farklılık göstermekte. Biz bu yazımızda 5434 Sayılı Kanuna göre ölüm aylığı bağlanma şartlarını ele alacağız. Bir sonraki yazımızda ise 5510 Sayılı Kanuna göre değerlendirme yapılacaktır.
01.10.2008 sonrası Vefat Eden Memurların Hak Sahiplerin Ölüm Aylığı Bağlanması ile ilgili yazımıza ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ
1-5434 Sayılı Kanuna Göre Kimler Ölüm Aylığı Alabilir?
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa göre dul ve yetim aylığı, vefat eden devlet memurunun eşi (Karı veya Koca), çocukları (kız ya da erkek) ve anne ve babalarına bağlanan aylıklar olmaktadır.
2-5434 Sayılı Kanuna Göre Dul Eşe aylık Bağlama Şartları Nelerdir?
Dul olduğu sürece vefat eden eşinden dolayı aylık alabileceği, başka bir şartın getirilmediği, ancak alacağı tutara etki eden aylık oranının emekli aylığı ya da çalışması halinde farklı olacağı belirlendiği görülmektedir.
3-5434 Sayılı Kanuna Göre Kız Çocuğuna aylık Bağlama Şartları Nelerdir?
a) Vefat eden babası veya annesinin hizmet süresi 10 yıldan fazla olması durumunda evli olmaması halinde, ayrıca devlet memuru olmadığı süre içerisinde yetim aylığını alabilecekleri anlaşılmaktadır. Ancak evli olan veya devlet memuru olan kız çocuklara yetim aylığı bağlanmamakta, bağlanan aylık var ise kesilmektedir.
b) Vefat eden babası veya annesinin hizmet süresi 5 ile 10 yıl arası ise, yine evli olmama ve devlet memuru olarak çalışmaması durumunda yetim aylığı alabilmektedirler. Ancak bu aylıklar, 18 yaşına kadar şartsız, orta öğrenim görenlerde 20, yüksek öğrenim görenlerde 25 yaşına kadar muhtaç olmaları kaydıyla ödenmekte, bu yaşların dolum tarihi itibariyle kesilmektedir.
4-5434 Sayılı Kanuna Göre Erkek Çocuğuna aylık Bağlama Şartları Nelerdir?
a) Vefat eden babası veya annesinin hizmet süresi 10 yıldan fazla ise 18 yaşına kadar şartsız, orta öğrenim görenlerde 20, yüksek öğrenim görenlerde 25 yaşına kadar ödenmekte, bu yaşların dolum tarihi itibariyle kesilmektedir. Aylıkların süresiz ödenebilmesi için malul durumda olmaları gerekmektedir. b) Vefat eden babası veya annesinin hizmet süresi 5 ila 10 yıl arası ise, 18 yaşına kadar şartsız, orta öğrenim görenlerde 20, yüksek öğrenim görenlerde 25 yaşına kadar ödenmekte, bu yaşların dolum tarihi itibariyle kesilmektedir. Aylıkların süresiz ödenebilmesi için malul durumda olmaları gerekmektedir.
5-5434 Sayılı Kanuna Göre Anne ve ya Babaya Aylık Bağlanma Şartları Nelerdir?
- Vefat eden çocuğunun hizmet süresi 10 yıldan fazla ise evli olmaması, muhtaç olması halinde aylık alabilmektedir. - Vefat eden çocuğunun hizmet süresi 5 ila 10 yıl arası ise, aylık alma durumu bulunmamaktadır.
6-5434 Sayılı Kanuna Göre Dul ve Yetim Aylığı Bağlanma Oranları
Vefat eden devlet memuruna bağlanmış olan veya 5434 sayılı Kanuna göre hesaplanacak olan aylıkların (Not: Aylık oranları dul veya yetim sayısının bir kişi olması halinde %50'sini, iki kişi olması halinde %80'ini, üç kişi olması halinde ise %100'ünü geçmemektedir.); - Dul karı ve koca için %50'si, aylık alan yetimi bulunmayanların dul eşlerine %75'i, Emekli, adi malûllük, vazife malûllüğü aylığı alan veya iştirakçi olan dul eşe ise %50 oranında dul aylığı olarak bağlanmaktadır. Burada emekli aylığı alan veya iştirakçi olan ifadesi yalnızca Emekli Sandığından aylık alıyor olması veya devlet memuru olarak çalışmayı kastetmekte olup, dul eşin SSK.lı Bağ-Kur'lu çalışması ya da buralardan aylık alması halinde dahi eşinden alacağı aylık oranı % 75 olmaktadır. - Çocuklarla ana veya babanın her biri için %25'i - Bir dul karı veya kocası ile bir yetimi bulunması halinde, dul karı veya kocaya %60, yetimine %30, - Ölenin önceki eşinden olan çocukları ile, hem anadan hem babadan yetim olan veya af kanunlarına göre tescil edilmiş bulunan çocuklarına %30, olmaktadır. Bu açıklamamızdan sonra aylık oranları;
Yalnızca eş olması halinde % 75,
2- Yalnızca eş var ancak eş Emekli Sandığından kendi aylığını alıyor olması veya devlet memuru olarak çalışıyor olması durumunda ise % 50,
3- Bir eş 1 yetim olması halinde; eş % 60, yetim % 30,
4- Bir eş 2 yetim olması halinde; eş % 50, her bir yetim için % 25'er,
5- Bir eş 3 yetim olması halinde; eş % 50, her bir yetim için % 25'er, ancak yüzde yüzü geçemeyeceği için tutarın paylaştırılması gerekmektedir.
6- Tek yetim olması halinde % 50
7- İki yetim olması halinde % 40'ar olmak üzere toplamda % 80,
8- Üç yetim olması halinde 1/3 er oranında toplamda % 100
9- Dört yetim olması halinde ¼'er oranında toplamda % 100
Bu şekilde paylaşım dul ve yetim sayısı arttıkça belirtilen şekilde paylaştırılmaktadır.